ફ્યુચર્સ-ઓપ્શન્સ ટ્રેડિંગમાં અનિયમિતતા કેવી રીતે અટકાવવી તે સમજવા માટે કાર્યકારી સમિતિની રચના કરવામાં આવી હતી. આ કાર્યકારી સમિતિની ભલામણ છે કે ડેરિવેટિવ કોન્ટ્રાક્ટની લઘુત્તમ લોટ સાઈઝ વધારીને ૨૦ થી ૩૦ લાખ રૂપિયાની વચ્ચે કરવી જાેઈએ. હાલમાં ડેરિવેટિવ્ઝનો ન્યૂનતમ લોટ ૫ લાખ રૂપિયા છે. આ બાબતની જાણકારી ધરાવતા સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે ડેરિવેટિવ્ઝના બેલગામ વોલ્યુમ વૃદ્ધિને રોકવા માટે, દરેક એક્સચેન્જ પર સાપ્તાહિક વિકલ્પો માટે દર અઠવાડિયે માત્ર એક એક્સપાયરી નક્કી કરવાની ભલામણ કરવામાં આવી છે.
સ્ટોક માર્કેટ રેગ્યુલેટર સેબીએ ગયા મહિને આ વર્કિંગ કમિટીની રચના કરી હતી. આ ક્ષેત્રના ઘણા નિષ્ણાતો તેમાં સામેલ હતા. ફ્યુચર્સ-ઓપ્શન્સ ડીલમાં છૂટક રોકાણકારોની ભાગીદારીમાં વધારો થવાને કારણે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં અટકળોમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. આ સમસ્યાનો સામનો કરવા માટે સેબીએ કાર્યકારી સમિતિની રચના કરી હતી. ને ટ્રેડિંગનો હીરો અથવા ઝીરો ગણવામાં આવે છે. એક જ વારમાં, અહીં સારા પૈસા કમાઈ શકે છે અથવા આખી મૂડી ગુમાવી શકાય છે. આવી સ્થિતિમાં રિટેલ રોકાણકારોને સટોડિયાઓની ચુંગાલમાંથી બચાવવા માટે સેબીએ સમિતિ પાસેથી ભલામણો માંગી હતી. કારણ કે આવા સોદાઓમાં નાના રોકાણકારોને ભારે નુકસાન વેઠવું પડે છે.
જાે ભલામણો સ્વીકારવામાં આવે તો શું અસર થશે? જે વિષે જણાવીએ, જાે વર્કિંગ કમિટિ દ્વારા આપવામાં આવેલી બે ભલામણો સ્વીકારવામાં આવે તો વોલ્યુમમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થશે. જાે આ નિયમનો અમલ થશે તો નાના વેપારીઓ દૂર જશે. બીજું, દરેક એક્સચેન્જમાં દર અઠવાડિયે માત્ર એક જ એક્સપાયરી થવાથી વેપારીઓ માટે રમવાની તકો ઘટી જશે.
સમિતિ દ્વારા કરાયેલી અન્ય દરખાસ્તોમાં નીચી સ્ટ્રાઈક પ્રાઈસ, ઓપ્શન બાયર્સ પાસેથી અગાઉથી ઓપ્શન પ્રીમિયમની વસૂલાત, પોઝિશન લિમિટનું ઈન્ટ્રા-ડે મોનિટરિંગ અને એક્સપાયરી નજીક આવતાં માર્જિનમાં વધારો જેવા પગલાંનો સમાવેશ થાય છે. સેબીની આ પેનલ દ્વારા કરાયેલી ભલામણો પર ર્નિણય લેતા પહેલા સેકન્ડરી માર્કેટ એડવાઇઝરી કમિટિનો અભિપ્રાય લેવામાં આવશે. સેબી શેની ચિંતા કરે છે? જે વિષે જણાવીએ, ભારતમાં ડેરિવેટિવ્ઝ વોલ્યુમમાં વૃદ્ધિ ચિંતાનું કારણ છે.
સેબીના અધ્યક્ષે તાજેતરમાં જણાવ્યું હતું કે મજબૂત માર્જિનિંગ સિસ્ટમને કારણે આ વધારો કોઈ પ્રણાલીગત જાેખમ ઊભો કરતું નથી. પરંતુ જ્યારે ડેરિવેટિવ્ઝ ટ્રેડિંગને પ્રણાલીગત જાેખમો માટે વારંવાર તપાસવામાં આવે છે, ત્યારે તેના ગંભીર સામાજિક પરિણામો પણ એટલા જ ચિંતાજનક છે.