ઇઝરાયલ ડિફેન્સ ફોર્સિસ (IDF) એ તાજેતરમાં ગાઝા પટ્ટીમાં ૨૦૧૪ ના ઇઝરાયલ-હમાસ સંઘર્ષ સાથે જાેડાયેલી એક વિશાળ હમાસ ટનલ શોધી કાઢી હતી. ૭ કિલોમીટરથી વધુ લાંબી અને ૨૫ મીટર ઊંડી આ ભૂગર્ભ સંકુલમાં હમાસ કમાન્ડરો દ્વારા હથિયારોના સંગ્રહ, હુમલાઓનું આયોજન અને લાંબા સમય સુધી રોકાણ માટે ઉપયોગમાં લેવાતા લગભગ ૮૦ રૂમ છે. આ ટનલ રફાહમાં ગીચ વસ્તીવાળા વિસ્તારોની નીચેથી પસાર થાય છે, જેમાં IDF કમ્પાઉન્ડ, મસ્જિદો, ક્લિનિક્સ, કિન્ડરગાર્ટન અને શાળાઓ જેવા સંવેદનશીલ નાગરિક સ્થળોનો સમાવેશ થાય છે. આ શોધ IDF એકમો દ્વારા કરવામાં આવી હતી, જેમાં યાહાલોમ કોમ્બેટ એન્જિનિયરિંગ યુનિટ અને શાયતેટ ૧૩ નેવલ કમાન્ડો યુનિટનો સમાવેશ થાય છે.
લેફ્ટનન્ટ હદર ગોલ્ડિન સાથે જાેડાણ
આ ટનલ ઐતિહાસિક મહત્વ ધરાવે છે કારણ કે તે તે જગ્યાએ હતી જ્યાં હમાસે લેફ્ટનન્ટ હદર ગોલ્ડિનના મૃતદેહને રાખ્યો હતો. ગિવાટી બ્રિગેડના અધિકારી ગોલ્ડિનનું ૨૦૧૪ માં ગાઝામાં એક ઓચિંતો હુમલો દરમિયાન મૃત્યુ થયું હતું, ઓપરેશન પ્રોટેક્ટિવ એજ દરમિયાન યુદ્ધવિરામ જાહેર થયાના માત્ર બે કલાક પછી. જટિલ વાટાઘાટો પછી આ મહિનાની શરૂઆતમાં ઇઝરાયલ પરત કરવામાં આવ્યું ત્યાં સુધી હમાસે તેમના શરીરને ૧૧ વર્ષથી વધુ સમય સુધી કબજે રાખ્યું હતું. આ ટનલ કોમ્પ્લેક્સની શોધ એ પરિસ્થિતિઓ પર પ્રકાશ પાડે છે કે જેમાં હમાસ કામ કરતો હતો, જેમાં મુહમ્મદ શબાનેહ જેવા વરિષ્ઠ કમાન્ડરોની કમાન્ડ પોસ્ટ્સ પણ હતી.
સંબંધિત અપડેટમાં, IDF એ મારવાન અલ-હમ્સની ધરપકડની જાહેરાત કરી, જે હમાસના સભ્ય હતા જે લેફ્ટનન્ટ ગોલ્ડિનના મૃત્યુ તરફ દોરી જતી પરિસ્થિતિઓમાં સામેલ હોવાનું માનવામાં આવે છે અને ટનલ નેટવર્કમાં તેમના દફન સ્થળ વિશે જાણકાર હતા. આ કામગીરી તાજેતરના મહિનાઓમાં ગોલ્ડિનના અવશેષોને યોગ્ય દફન માટે મેળવવાના હેતુથી કરવામાં આવેલા અસંખ્ય ગુપ્ત પ્રયાસોનો એક ભાગ હતી.
ટનલનું સ્થાન અને તેનો ઉપયોગ ગાઝા સંઘર્ષની ચાલુ વ્યૂહાત્મક જટિલતાને રેખાંકિત કરે છે, જેમાં ગીચ નાગરિક રહેઠાણ અને વ્યૂહાત્મક હમાસ લશ્કરી કાર્યવાહીનો વિસ્તાર છે. નાજુક યુદ્ધવિરામ વચ્ચે તાજેતરના ઇઝરાયલી હવાઈ હુમલાઓ, ગાઝામાં અસ્થિર પરિસ્થિતિ પર ભાર મૂકે છે, જેનાથી જાનહાનિ થતી રહી છે. આ ટનલનું ઉદ્ઘાટન માત્ર IDF ને વ્યૂહાત્મક ફાયદો જ નથી આપતું, પરંતુ એક દાયકાથી વધુ સમયથી આ પ્રદેશને ગંભીર અસર કરતા તીવ્ર સંઘર્ષની યાદ પણ અપાવે છે.