રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન યુક્રેનને પૂર્વીય ડોનબાસ પ્રદેશ છોડી દેવા, નાટોમાં જાેડાવાની મહત્વાકાંક્ષા છોડી દેવા, તટસ્થ રહેવા અને પશ્ચિમી સૈનિકોને દેશમાંથી બહાર રાખવાની માંગ કરી રહ્યા છે, એમ ટોચના સ્તરના ક્રેમલિન વિચારસરણીથી પરિચિત ત્રણ સૂત્રોએ મીડિયા સૂત્રોને જણાવ્યું હતું.
રશિયન રાષ્ટ્રપતિ ગયા શુક્રવારે અલાસ્કામાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને ચાર વર્ષથી વધુ સમયમાં પ્રથમ રશિયા-યુએસ સમિટ માટે મળ્યા હતા અને તેમની લગભગ ત્રણ કલાકની બંધ બેઠકમાં યુક્રેન પર સમાધાન કેવું દેખાઈ શકે છે તેની ચર્ચા કરવામાં વિતાવી હતી, સંવેદનશીલ બાબતો પર ચર્ચા કરવા માટે નામ ન આપવાની વિનંતી કરનારા સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર.
ટ્રમ્પની બાજુમાં બોલતા, પુતિને કહ્યું કે આ બેઠક યુક્રેનમાં શાંતિનો માર્ગ ખોલશે તેવી આશા છે – પરંતુ બંને નેતાએ શું ચર્ચા કરી તે અંગે સ્પષ્ટતા કરી ન હતી.
સમિટમાં પુતિનની ઓફર પર અત્યાર સુધીની સૌથી વિગતવાર રશિયન-આધારિત રિપોર્ટિંગમાં, રોઇટર્સ ક્રેમલિન સંભવિત શાંતિ કરારમાં શું જાેવા માંગે છે તેની રૂપરેખા આપી શક્યા હતા જે યુદ્ધને સમાપ્ત કરવા માટે લાખો લોકો માર્યા ગયા છે અને ઘાયલ થયા છે.
રશિયન સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે, પુતિને જૂન ૨૦૨૪ માં રજૂ કરેલી પ્રાદેશિક માંગણીઓ સાથે સમાધાન કર્યું છે, જેના કારણે કિવને રશિયાના ભાગ રૂપે મોસ્કોના દાવા મુજબના ચાર પ્રાંતો – પૂર્વી યુક્રેનમાં ડોન્ટેસ્ક અને લુહાન્સ્ક – અને દક્ષિણમાં ખેરસન અને ઝાપોરિઝ્ઝિયા – ને છોડી દેવાની જરૂર હતી.
કિવને આ શરતોને શરણાગતિ સમાન ગણાવીને નકારી કાઢી હતી.
ત્રણ સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, રશિયન રાષ્ટ્રપતિએ તેમના નવા પ્રસ્તાવમાં, યુક્રેન ડોનબાસના તે ભાગોમાંથી સંપૂર્ણપણે પાછી ખેંચી લેવાની તેમની માંગ પર અડગ રહ્યા છે જે હજુ પણ તેના નિયંત્રણમાં છે. જાેકે, બદલામાં, મોસ્કો ઝાપોરિઝ્ઝિયા અને ખેરસનમાં વર્તમાન ફ્રન્ટ લાઇન બંધ કરશે, તેમણે ઉમેર્યું.
યુ.એસ.ના અંદાજાે અને ઓપન-સોર્સ ડેટા અનુસાર, રશિયા ડોનબાસના લગભગ ૮૮% અને ઝાપોરિઝ્ઝિયા અને ખેરસનના ૭૩% ભાગ પર નિયંત્રણ રાખે છે.
સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે, મોસ્કો સંભવિત સોદાના ભાગ રૂપે યુક્રેનના ખાર્કિવ, સુમી અને ડિનિપ્રોપેટ્રોવસ્ક પ્રદેશોના નાના ભાગોને પણ સોંપવા તૈયાર છે.
પુતિન પણ તેમની અગાઉની માંગણીઓને વળગી રહ્યા છે કે યુક્રેન તેની નાટો મહત્વાકાંક્ષાઓ છોડી દે અને યુએસ-નેતૃત્વ હેઠળના લશ્કરી જાેડાણ તરફથી કાયદેસર રીતે બંધનકર્તા પ્રતિજ્ઞા માટે કે તે પૂર્વ તરફ વધુ વિસ્તરણ નહીં કરે, તેમજ યુક્રેનિયન સૈન્ય પર મર્યાદાઓ અને શાંતિ રક્ષા દળના ભાગ રૂપે યુક્રેનમાં જમીન પર કોઈ પશ્ચિમી સૈનિકો તૈનાત કરવામાં આવશે નહીં તે કરાર માટે, સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
૨૦૧૪ માં ક્રિમિઅન દ્વીપકલ્પના જાેડાણ અને રશિયન સમર્થિત અલગતાવાદીઓ અને યુક્રેનિયન સૈનિકો વચ્ચે દેશના પૂર્વમાં લાંબી લડાઈ પછી પુતિને હજારો રશિયન સૈનિકોને યુક્રેનમાં મોકલવાનો આદેશ આપ્યાના ત્રણ વર્ષથી વધુ સમય પછી પણ બંને પક્ષો ઘણા દૂર છે.
યુક્રેનના વિદેશ મંત્રાલયે આ દરખાસ્તો પર તાત્કાલિક કોઈ ટિપ્પણી કરી નથી.
રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમીર ઝેલેન્સકીએ સોદાના ભાગ રૂપે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે માન્યતા પ્રાપ્ત યુક્રેનિયન ભૂમિ પરથી ખસી જવાના વિચારને વારંવાર ફગાવી દીધો છે, અને કહ્યું છે કે ઔદ્યોગિક ડોનબાસ ક્ષેત્ર યુક્રેનમાં રશિયન પ્રગતિને વધુ ઊંડાણમાં રોકી રાખનાર કિલ્લા તરીકે કામ કરે છે.
“જાે આપણે ફક્ત પૂર્વમાંથી પાછા ખેંચવાની વાત કરી રહ્યા છીએ, તો આપણે તે કરી શકતા નથી,” તેમણે ગુરુવારે કિવ દ્વારા પ્રકાશિત ટિપ્પણીઓમાં પત્રકારોને જણાવ્યું. “તે આપણા દેશના અસ્તિત્વનો પ્રશ્ન છે, જેમાં સૌથી મજબૂત રક્ષણાત્મક રેખાઓ શામેલ છે.”
દરમિયાન, નાટોમાં જાેડાવું એ દેશના બંધારણમાં સમાવિષ્ટ એક વ્યૂહાત્મક ઉદ્દેશ્ય છે અને જેને કિવ તેની સૌથી વિશ્વસનીય સુરક્ષા ગેરંટી તરીકે જુએ છે. ઝેલેન્સકીએ કહ્યું કે જાેડાણની સભ્યપદ અંગે ર્નિણય લેવાનું રશિયા પર ર્નિભર નથી.
વ્હાઇટ હાઉસ અને નાટોએ રશિયન દરખાસ્તો પર ટિપ્પણી માટેની વિનંતીઓનો તાત્કાલિક જવાબ આપ્યો ન હતો.
યુએસ સ્થિત વૈશ્વિક નીતિ થિંક-ટેન્ક, ઇછદ્ગડ્ઢ ખાતે રશિયા અને યુરેશિયા નીતિના અધ્યક્ષ, રાજકીય વૈજ્ઞાનિક સેમ્યુઅલ ચારાપે જણાવ્યું હતું કે ડોનબાસમાંથી પાછા ખેંચવાની યુક્રેનની કોઈપણ જરૂરિયાત રાજકીય અને વ્યૂહાત્મક રીતે કિવ માટે બિન-પ્રારંભિક રહી છે.
“બીજા પક્ષ માટે સ્પષ્ટપણે અસ્વીકાર્ય શરતો પર ‘શાંતિ‘ માટે ખુલ્લાપણું ટ્રમ્પ માટે સમાધાન કરવાની સાચી ઇચ્છાના સંકેત કરતાં વધુ પ્રદર્શન હોઈ શકે છે,” તેમણે ઉમેર્યું. “તે દરખાસ્તને ચકાસવાનો એકમાત્ર રસ્તો એ છે કે તે વિગતોને બહાર કાઢવા માટે કાર્યકારી સ્તરે એક ગંભીર પ્રક્રિયા શરૂ કરવામાં આવે.”
ટ્રમ્પ: પુતિન તેનો અંત જાેવા માંગે છે
યુએસ અંદાજ અને ઓપન-સોર્સ નકશા અનુસાર, રશિયન દળો હાલમાં યુક્રેનના પાંચમા ભાગ પર નિયંત્રણ ધરાવે છે, જે અમેરિકન રાજ્ય ઓહિયો જેટલો વિસ્તાર છે.