CJI ભૂષણ રામકૃષ્ણ ગવઈએ કેન્દ્રીય કાયદા મંત્રાલયને પત્ર લખીને તેમના અનુગામી તરીકે જસ્ટિસ સૂર્યકાંતનું નામકરણ કર્યા પછી, તેઓ ભારતના આગામી મુખ્ય ન્યાયાધીશ બનવા માટે તૈયાર છે. કેન્દ્ર સરકારે ગવઈના અનુગામીની નિમણૂક કરવાની પ્રક્રિયા શરૂ કર્યાના થોડા દિવસો પછી આ ઘટનાક્રમ સામે આવ્યો છે.
મેમોરેન્ડમ ઓફ પ્રોસિજર મુજબ, સુપ્રીમ કોર્ટના સૌથી વરિષ્ઠ ન્યાયાધીશને આ પદ સંભાળવા માટે યોગ્ય માનવામાં આવે છે. હાલમાં, જસ્ટિસ કાંત સર્વોચ્ચ અદાલતમાં સૌથી વરિષ્ઠ ન્યાયાધીશ છે.
ગવઈ ૨૩ નવેમ્બરે નિવૃત્ત થયા પછી જસ્ટિસ કાંત પદ સંભાળશે. તેઓ દેશના ૫૩મા CJI બનશે અને ૯ ફેબ્રુઆરી, ૨૦૨૭ સુધી ૧૫ મહિના સુધી પદ પર રહેશે.
જસ્ટિસ સૂર્યકાંત કોણ છે?
૧૦ ફેબ્રુઆરી, ૧૯૬૨ના રોજ હરિયાણાના હિસારમાં જન્મેલા, ન્યાયાધીશ કાંત ૨૪ મે, ૨૦૧૯ના રોજ સર્વોચ્ચ અદાલતના ન્યાયાધીશ બન્યા. તેઓ કલમ ૩૭૦ નાબૂદ કરવા, વાણી સ્વાતંત્ર્ય, લોકશાહી, ભ્રષ્ટાચાર, પર્યાવરણ અને લિંગ સમાનતા પર અનેક ઐતિહાસિક ચુકાદા આપતી બેન્ચનો ભાગ રહ્યા છે.
ન્યાયાધીશ સૂર્યકાન્ત એ ઐતિહાસિક બેન્ચનો ભાગ હતા જેણે વસાહતી યુગના રાજદ્રોહ કાયદાને સ્થગિત રાખ્યો હતો, અને નિર્દેશ આપ્યો હતો કે સરકાર સમીક્ષા ન કરે ત્યાં સુધી તેના હેઠળ કોઈ નવી હ્લૈંઇ નોંધવામાં ન આવે.
તેમણે ચૂંટણી પંચને બિહારમાં ૬૫ લાખ બાકાત મતદારોની વિગતો જાહેર કરવા માટે દબાણ કર્યું, ચૂંટણી પારદર્શિતા પ્રત્યેની તેમની પ્રતિબદ્ધતા દર્શાવી.
તેમણે સુપ્રીમ કોર્ટ બાર એસોસિએશન સહિત બાર એસોસિએશનોમાં એક તૃતીયાંશ બેઠકો મહિલાઓ માટે અનામત રાખવાનો નિર્દેશ આપીને ઇતિહાસ પણ રચ્યો.
ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત એ બેન્ચનો ભાગ હતા જેણે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીની ૨૦૨૨ની પંજાબ મુલાકાત દરમિયાન સુરક્ષા ભંગની તપાસ માટે સુપ્રીમ કોર્ટના ભૂતપૂર્વ ન્યાયાધીશ જસ્ટિસ ઇન્દુ મલ્હોત્રાની આગેવાની હેઠળ પાંચ સભ્યોની સમિતિની નિમણૂક કરી હતી, અને કહ્યું હતું કે આવા કેસોને “ન્યાયિક રીતે પ્રશિક્ષિત મન” ની જરૂર છે.
તેમણે સંરક્ષણ દળો માટે વન રેન્ક-વન પેન્શન યોજનાને સમર્થન આપ્યું હતું, તેને બંધારણીય રીતે માન્ય ગણાવી હતી, અને કાયમી કમિશનમાં સમાનતા મેળવવા માટે સશસ્ત્ર દળોમાં મહિલા અધિકારીઓની અરજીઓ સાંભળવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું.
તેઓ સાત જજાેની બેન્ચમાં હતા જેણે ૧૯૬૭ના અલીગઢ મુસ્લિમ યુનિવર્સિટીના ચુકાદાને રદ કર્યો હતો, જેનાથી સંસ્થાના લઘુમતી દરજ્જા પર પુનર્વિચારનો માર્ગ ખુલ્યો હતો.
તેઓ પેગાસસ સ્પાયવેર કેસની સુનાવણી કરતી બેન્ચનો ભાગ હતા, જેણે ગેરકાયદેસર દેખરેખના આરોપોની તપાસ માટે સાયબર નિષ્ણાતોની પેનલની નિમણૂક કરી હતી, પ્રખ્યાત રીતે કહ્યું હતું કે રાજ્ય “રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાના આડમાં મુક્ત પાસ” મેળવી શકતું નથી.