પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની ચીનની મુલાકાત પહેલા મંગળવારે વિદેશ મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે ભારતને અપેક્ષા છે કે તિયાનજિનમાં યોજાનારી શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઈઝેશન (SCO) સમિટ બ્લોકના સ્થાપક સિદ્ધાંતો અનુસાર સરહદ પાર આતંકવાદની કડક નિંદા કરશે.
જ્યારે SCOનો ચાર્ટર દ્વિપક્ષીય મુદ્દાઓ ઉઠાવવાની મંજૂરી આપતો નથી, ત્યારે ભારતીય પક્ષે ૧૦-સભ્યોના બ્લોક દ્વારા અપનાવવામાં આવેલા સંયુક્ત નિવેદનો અને દસ્તાવેજાેમાં સરહદ પાર આતંકવાદની નિંદા માટે દબાણ કર્યું છે. ભારત અને પાકિસ્તાને ભૂતકાળના સમિટમાં આતંકવાદના મુદ્દા પર પણ ઝઘડો કર્યો છે.
વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિશ્રી, વિદેશ મંત્રાલયના સચિવ (પશ્ચિમ) તન્મય લાલ સાથે મીડિયા બ્રીફિંગને સંબોધતા જણાવ્યું હતું કે ભારત તિયાનજિનમાં સમિટમાં આતંકવાદની કડક નિંદા સુનિશ્ચિત કરવા માટે અન્ય SCO સભ્યો અને ભાગીદારો સાથે કામ કરી રહ્યું છે.
“SCO ની સ્થાપના આતંકવાદ, અલગતાવાદ અને ઉગ્રવાદના ત્રણ દુષ્ટતાઓનો સામનો કરવાના પ્રાથમિક ધ્યેય સાથે કરવામાં આવી હતી, જે હજુ પણ એક પડકાર છે,” તેમણે કહ્યું, ભારત SCO ના પ્રાદેશિક આતંકવાદ વિરોધી માળખા સાથે સક્રિય રીતે સંકળાયેલું છે.
લાલે કહ્યું કે, ૨૦૨૩માં ભારતની અધ્યક્ષતામાં થયેલા SCO સમિટ સહિત ભૂતકાળના સંયુક્ત નિવેદનોમાં આતંકવાદની કડક નિંદા કરવામાં આવી છે, જેમાં સરહદ પાર આતંકવાદનો પણ સમાવેશ થાય છે.
“આ ચઆગામીૃ સમિટમાં ઘોષણાની વાત કરીએ તો, તે અંતિમ સ્વરૂપ હેઠળ છે… અમે અન્ય સભ્યો અને ભાગીદારો સાથે કામ કરી રહ્યા છીએ જેથી ખાતરી કરી શકાય કે સરહદ પાર આતંકવાદ સહિત આતંકવાદની કડક નિંદાનો પુનરાવર્તન થાય,” તેમણે કહ્યું. “પ્રદેશની સુરક્ષા SCO સભ્યો માટે પ્રાથમિકતા રહે છે.”
SCOનું પ્રાદેશિક આતંકવાદ વિરોધી માળખું તાશ્કંદમાં સ્થિત છે અને ભારતે ૨૦૨૧-૨૨ દરમિયાન સંસ્થાની કાઉન્સિલની અધ્યક્ષતા કરી હતી. ૨૦૨૩માં જીર્ઝ્રંના ભારતના અધ્યક્ષપદ દરમિયાન, બ્લોકે અલગતાવાદ, ઉગ્રવાદ અને આતંકવાદ તરફ દોરી જતા કટ્ટરવાદનો સામનો કરવા માટે સહયોગ પર સંયુક્ત નિવેદન અપનાવ્યું.
SCO મીટ પહેલા સરહદ પાર આતંકવાદ ફરીથી ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે કારણ કે ભારતે એપ્રિલમાં પહેલગામ આતંકવાદી હુમલાનો બદલો લેવા માટે પાકિસ્તાનમાં આતંકવાદી માળખાને નિશાન બનાવવા માટે ઓપરેશન સિંદૂર શરૂ કર્યું હતું, જેમાં ૨૬ નાગરિકો માર્યા ગયા હતા. આના કારણે ચાર દિવસ સુધી તીવ્ર યુદ્ધ ચાલ્યું જેનો અંત ૧૦ મેના રોજ બંને પક્ષો વચ્ચે સમજૂતી સાથે થયો.
સુરક્ષા ઉપરાંત, SCO હેઠળ ભારતના અન્ય પ્રાથમિકતા ક્ષેત્રો અર્થતંત્ર અને વેપાર, કનેક્ટિવિટી, સાર્વભૌમત્વ અને પ્રાદેશિક અખંડિતતા માટે આદર અને પર્યાવરણ છે, લાલે જણાવ્યું હતું.
મોદી તેમના બે દેશોના પ્રવાસના પ્રથમ તબક્કાના ભાગ રૂપે જાપાનની મુલાકાત લીધા પછી ચીન જશે. ચીનના શહેર તિયાનજિનમાં પહોંચ્યા પછી, તેઓ ૩૧ ઓગસ્ટની સાંજે સ્વાગત ભોજન સમારંભમાં ભાગ લે તેવી અપેક્ષા છે. SCO સમિટ ૧ સપ્ટેમ્બરના રોજ યોજાશે.
આ બાબતથી પરિચિત લોકોના મતે, PM મોદી SCO સમિટની બાજુમાં ઘણી દ્વિપક્ષીય બેઠકો પણ કરે તેવી અપેક્ષા છે, જેમાં ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ, રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન અને ઘણા મધ્ય એશિયાઈ નેતાઓનો સમાવેશ થાય છે. ગયા ઓક્ટોબરમાં વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા પર લશ્કરી ગતિરોધને સમાપ્ત કરવા માટે બંને પક્ષો વચ્ચે સમજૂતી થઈ ત્યારથી આ તેમની શી સાથેની બીજી મુલાકાત હશે.
મોદી અને શીએ તેમની છેલ્લી બેઠકમાં સંબંધોને સામાન્ય બનાવવા અને સરહદ વિવાદને ઉકેલવા માટે અનેક પદ્ધતિઓને પુનર્જીવિત કરવાનો ર્નિણય લીધા પછી, ભારત અને ચીને કૈલાશ માનસરોવર યાત્રા ફરી શરૂ કરી, અને નવી દિલ્હીએ ચીની નાગરિકો માટે પ્રવાસી વિઝા ફરી શરૂ કર્યા. બંને પક્ષો તાજેતરમાં સીધી ફ્લાઇટ્સ ફરી શરૂ કરવા અને સરહદ સીમાંકનમાં “પ્રારંભિક પાક” સહિત અનેક અન્ય પહેલ પર સંમત થયા.