દારૂના વેચાણ પર એક્સાઇઝ ટેક્સના નામે ટેક્સ વસૂલે છે સરકાર
દેશમાં ટેક્સ કલેક્શનનું સંપૂર્ણ નેટવર્ક છે. ખાવાથી લઈને રસ્તા પર ચાલવા સુધીની દરેક વસ્તુ માટે અમે સરકારને ટેક્સ ચૂકવીએ છીએ. દારૂ પીતી વખતે પણ. હા, સરકારો દારૂના વેચાણ પર એક્સાઇઝ ટેક્સના નામે ટેક્સ વસૂલે છે. તમને જાણીને નવાઈ લાગશે કે કોઈપણ રાજ્યની આવકનો મોટો હિસ્સો દારૂના વેચાણમાંથી આવે છે. આ જ કારણ છે કે કોઈપણ સરકાર દારૂબંધી જેવો ર્નિણય લેતા પહેલા ૧૦૦ વાર વિચારે છે.
હકીકતમાં, રાજ્યની આવકનો ૧૫ થી ૩૦ ટકા હિસ્સો દારૂના વેચાણમાંથી આવે છે. દેશના કેટલાક રાજ્યોને બાદ કરતાં મોટાભાગના રાજ્યો દારૂના વેચાણ પર ભારે ટેક્સ વસૂલે છે અને પોતાની તિજાેરી ભરે છે. શું તમે દારૂ પરના ટેક્સ વિશે જાણો છો? શું તમે જાણો છો કે દારૂની એક બૉટલ વેચીને સરકાર કેટલી કમાણી કરે છે? કોઈપણ રાજ્યની અર્થવ્યવસ્થાનો મુખ્ય સ્ત્રોત દારૂનું વેચાણ છે.
જાે આપણે આંકડાઓ પર નજર કરીએ તો, ગોવા, ઉત્તરપ્રદેશ, કર્ણાટક, મહારાષ્ટ્ર જેવા રાજ્યો દારૂ પર આબકારી વસૂલાતની બાબતમાં આગળ છે. અહીં આબકારી વસૂલાત ખૂબ જ વધારે છે. રિપૉર્ટ્સ વિશે વાત કરીએ તો, ૨૦૨૦-૨૧માં સરકારે એક્સાઈઝ ડ્યૂટીમાંથી અંદાજે ૧ લાખ ૭૫ હજાર કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી હતી. આ મામલે ઉત્તરપ્રદેશ રાજ્ય સૌથી આગળ છે. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૨૨-૨૩માં ઉત્તર પ્રદેશે એક્સાઈઝ ડ્યૂટીમાંથી ૪૧,૨૫૦ કરોડ રૂપિયાની આવક મેળવી હતી.
તમે દારૂના વેચાણ પર વસૂલવામાં આવતી એક્સાઇઝ ડ્યૂટીથી થતી જંગી આવકથી વાકેફ હશો, હવે તમે વિચારતા હશો કે, જાે કોઈ વ્યક્તિ દારૂની બૉટલ ખરીદે તો સરકારને કેટલા પૈસા મળશે? વાસ્તવમાં, આવા કિસ્સાઓમાં, દરેક રાજ્યની સરકાર અલગ-અલગ ટેક્સ વસૂલે છે. એટલા માટે કેટલાક રાજ્યોમાં આ જ દારૂ મોંઘો છે અને કેટલાક રાજ્યોમાં સસ્તો છે.
આબકારી જકાત ઉપરાંત દારૂ પર સ્પેશિયલ સેસ, ટ્રાન્સપૉર્ટ ફી, લેબલ, રજિસ્ટ્રેશન વગેરે જેવા ચાર્જીસ છે. ધારો કે કોઈ વ્યક્તિ ૧૦૦૦ રૂપિયાની દારૂની બૉટલ ખરીદે છે, તો તેમાં ૩૫ થી ૫૦ ટકા અથવા તેનાથી પણ વધુ વધારો થાય છે. એટલે કે જ્યારે તમે ૧૦૦૦ રૂપિયાની દારૂની બૉટલ ખરીદો છો, તો ૩૫૦ થી ૫૦૦ રૂપિયા સરકારી તિજાેરીમાં જાય છે.