સાયબર ગુનાઓને રોકવા માટે કેન્દ્ર સરકારે નવા નિયમો જારી કર્યા
નવા સિમ-બંધનકર્તા નિયમો ભારતીયો તેમની મેસેજિંગ એપ્લિકેશનોનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરે છે તે ફરીથી લખશે. લોકો હવે સક્રિય સિમ કાર્ડ વિના ડિવાઇસ પર WhatsApp, ટેલિગ્રામ અથવા સિગ્નલ જેવી એપ્લિકેશનો ચલાવી શકશે નહીં.
એનો અર્થ એ છે કે હવે અલગ સિમવાળા ફોન પર WhatsAppનો ઉપયોગ નહીં થાય, ઉપકરણો વચ્ચે મુક્તપણે સ્થળાંતર નહીં થાય, અને આ મેસેજિંગ એપ્લિકેશનોના વેબ સંસ્કરણો પર વધુ વારંવાર લોગઆઉટ થશે નહીં.
૨૮ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ ના રોજ જારી કરાયેલ સૂચના તાત્કાલિક અસરથી અમલમાં આવી છે.
કયા મુદ્દાને સંબોધવામાં આવી રહ્યો છે?
કેન્દ્ર સરકારના ધ્યાનમાં આવ્યું છે કે કેટલીક એપ્લિકેશન આધારિત સંદેશાવ્યવહાર સેવાઓ જે તેના ગ્રાહકો/વપરાશકર્તાઓની ઓળખ માટે અથવા સેવાઓની જાેગવાઈ અથવા ડિલિવરી માટે મોબાઇલ નંબરનો ઉપયોગ કરી રહી છે, તે વપરાશકર્તાઓને તે ઉપકરણમાં અંતર્ગત સબ્સ્ક્રાઇબર ઓળખ મોડ્યુલ ની ઉપલબ્ધતા વિના તેમની સેવાઓનો ઉપયોગ કરવાની મંજૂરી આપે છે જેમાં એપ્લિકેશન આધારિત સંદેશાવ્યવહાર સેવાઓ ચાલી રહી છે અને આ સુવિધા પડકાર ઉભો કરી રહી છે, ”દસ્તાવેજ વાંચે છે.
સરકારે ૨૦૨૪ માં ટેલિકોમ સાયબર સુરક્ષા નિયમો પહેલાથી જ સૂચિત કરી દીધા છે અને ૨૦૨૫ માં તેમને ફરીથી અપડેટ કર્યા છે. આ નિયમો એવા એપ્લિકેશનો અને સેવાઓ પર લાગુ પડે છે જે તેમના વપરાશકર્તાઓને ઓળખવા અથવા સેવાઓ પહોંચાડવા માટે મોબાઇલ નંબરનો ઉપયોગ કરે છે.
નિયમો આ એપ્લિકેશનોને ટેલિકોમ્યુનિકેશન આઇડેન્ટિફાયર યુઝર એન્ટિટી તરીકે વ્યાખ્યાયિત કરે છે. તેઓએ મોબાઇલ નંબરો, ટેલિકોમ ઉપકરણો, નેટવર્ક્સ અને સેવાઓના દુરુપયોગને રોકવા માટે બનાવાયેલ તમામ સરકારી સૂચનાઓનું પાલન કરવું આવશ્યક છે.
નવા નિયમો શું છે?
• સૂચનાઓ જારી કર્યાના ૯૦ દિવસથી, ખાતરી કરો કે એપ્લિકેશન આધારિત સંચાર સેવાઓ ઉપકરણમાં ઇન્સ્ટોલ કરેલા સિમ કાર્ડ સાથે સતત લિંક થયેલ છે, જેનાથી તે ચોક્કસ, સક્રિય સિમ વિના એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ અશક્ય બને છે.
• સૂચનાઓ જારી કર્યાના ૯૦ દિવસથી, ખાતરી કરો કે મોબાઇલ એપ્લિકેશનનો વેબ સેવા દાખલો સમયાંતરે લોગ આઉટ થાય છે (૬ કલાકથી વધુ નહીં) અને વપરાશકર્તાને ઊઇ કોડનો ઉપયોગ કરીને ઉપકરણને ફરીથી લિંક કરવાની મંજૂરી આપે છે.
• આ સૂચનાઓ તાત્કાલિક અમલમાં આવે છે અને જ્યાં સુધી ર્ડ્ઢ્ તેમને બદલતું નથી અથવા પાછું ખેંચતું નથી ત્યાં સુધી સક્રિય રહેશે.
• ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ, વપરાશકર્તાઓને ઓળખવા અથવા સેવાઓ પહોંચાડવા માટે મોબાઇલ નંબરનો ઉપયોગ કરતા તમામ ્ૈંેંઈ ને નવી આવશ્યકતાઓનું પાલન કરવાનો નિર્દેશ આપે છે.
• આવી બધી એપ્લિકેશનોએ આ નિર્દેશો જારી થયાની તારીખથી ૧૨૦ દિવસની અંદર ર્ડ્ઢ્ ને પાલન અહેવાલો સબમિટ કરવા આવશ્યક છે.
• પાલન ન કરવા પર ટેલિકોમ્યુનિકેશન્સ એક્ટ, ૨૦૨૩, ટેલિકોમ સાયબર સુરક્ષા નિયમો, ૨૦૨૪ (સુધાર્યા મુજબ), અને અન્ય લાગુ કાયદાઓ હેઠળ કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
સિમ-બાઇન્ડિંગ પર ર્ડ્ઢ્ ની સ્પષ્ટતા
“સબ્સ્ક્રાઇબર આઇડેન્ટિટી મોડ્યુલ (જીૈંસ્) જે ઉપકરણમાં એપ્લિકેશન આધારિત સંચાર સેવાઓ ચાલી રહી છે અને આ સુવિધા ટેલિકોમ સાયબર સુરક્ષા માટે પડકાર ઉભો કરી રહી છે કારણ કે તેનો દેશની બહારથી સાયબર-છેતરપિંડી કરવા માટે દુરુપયોગ થઈ રહ્યો છે,” ર્ડ્ઢ્ એ સ્પષ્ટતા કરી.
“છેલ્લા કેટલાક મહિનાઓથી અગ્રણી સેવા પ્રદાતાઓ સાથે આ અંગે ચર્ચા ચાલી રહી હતી. મુદ્દાની ગંભીરતાને ધ્યાનમાં રાખીને, ટેલિકોમ્યુનિકેશન ઓળખકર્તાઓના દુરુપયોગને રોકવા અને ટેલિકોમ ઇકોસિસ્ટમની અખંડિતતા અને સુરક્ષાને સુરક્ષિત રાખવા માટે આવી એપ્લિકેશન આધારિત સંચાર સેવાઓને નિર્દેશો જારી કરવા જરૂરી બન્યા હતા,” તે ઉમેર્યું.