ભારતની મેન્સ અને વિમેન્સ ટીમે પ્રથમ ખો-ખો વર્લ્ડ કપ જીતી લીધો છે. રવિવારે નવી દિલ્હીના ઇન્દિરા ગાંધી ઇન્ડોર સ્ટેડિયમ ખાતે બંને કેટેગરીની ફાઇનલ રમાઈ હતી. વિમેન્સ ટીમે નેપાળને 78-40ના મોટા માર્જિનથી હરાવ્યું. મેન્સ ટીમે પણ નેપાળને હરાવ્યું, પરંતુ માર્જિન 54-36 હતું.
ખો-ખો વર્લ્ડ કપ 13થી 19 જાન્યુઆરી દરમિયાન નવી દિલ્હીમાં રમાયો હતો. બંને ભારતીય ટીમો ટુર્નામેન્ટમાં અપરાજિત રહી. જ્યારે નેપાળની બંને ટીમોને ભારત સામે હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. ચેમ્પિયન બન્યા પછી બંને ભારતીય ટીમોએ તિરંગા સાથે વિજયી રાઉન્ડ લગાવ્યો.
ભારત પહેલી 2 ઇનિંગ્સમાં આગળ હતું મેન્સની ફાઇનલમાં, નેપાળે ટોસ જીતીને ડિફેન્સ પસંદ કર્યું. પ્રથમ ઇનિંગમાં ભારતે 26 પોઈન્ટ મેળવ્યા હતા જ્યારે નેપાળને એક પણ પોઈન્ટ મળ્યો ન હતો. ટીમ ઈન્ડિયા પણ એક વખત નેપાળને ઓલઆઉટ કરવામાં સફળ રહી હતી. ભારતે પ્રથમ ઇનિંગમાં 26-0ની લીડ મેળવી હતી. નેપાળે બીજા દાવમાં ચેઝ કર્યો અને ટીમે 18 પોઈન્ટ મેળવ્યા. હાફ ટાઇમ પછી સ્કોર 26-18 ભારતની તરફેણમાં હતો.
નેપાળ ત્રીજા દાવમાં પણ ઓલઆઉટ ભારતે ત્રીજી ઇનિંગમાં 28 પોઇન્ટ મેળવ્યા. નેપાળની ટીમ 4 મિનિટમાં જ ઓલઆઉટ થઈ ગઈ, ટીમ એક પણ ડ્રીમ રન બનાવી શકી નહીં. ત્રીજા ટર્ન પછી ભારતે 54-18થી પોતાની લીડ જાળવી રાખી. ચોથા ટર્નમાં પણ નેપાળની ટીમ ફક્ત 18 પોઇન્ટ જ મેળવી શકી અને ભારતે 54-36ના માર્જિનથી વર્લ્ડ કપ જીત્યો.
વિમેન્સ ટીમ ઇન્ડિયાએ પણ ચેઝ કરીને શરૂઆત કરી રવિવારે સાંજે 6 વાગ્યે વિમેન્સ ખો-ખો વર્લ્ડ કપની ફાઇનલ શરૂ થઈ. નેપાળે ટોસ જીતીને ડિફેન્સ કરવાનો નિર્ણય લીધો. ભારતે પહેલી ઇનિંગમાં એકતરફી વર્ચસ્વ બતાવ્યું અને 34 પોઇન્ટ મેળવ્યા. નેપાળે બીજા દાવમાં ચેઝ કરીને 24 પોઈન્ટ મેળવ્યા, આ બદલામાં ભારતને પણ એક પોઈન્ટ મળ્યો. હાફ ટાઇમ પછી, ભારતે 35-24 ની લીડ જાળવી રાખી.
ચારેય ઇનિંગ્સમાં ભારતનો દબદબો ત્રીજી ઈનિંગમાં ભારતે લીડમાં વધુ વધારો કર્યો હતો. આ ટર્નમાં ટીમે 38 પોઈન્ટ બનાવ્યા અને સ્કોર 73-24ને પોતાની તરફેણમાં બનાવ્યો. ચોથી અને છેલ્લી ઈનિંગમાં નેપાળ માત્ર 16 પોઈન્ટ જ મેળવી શક્યું, જ્યારે ભારતે 5 પોઈન્ટ મેળવ્યાં. ફાઈનલ 78-40ની સ્કોર લાઈન સાથે સમાપ્ત થઈ અને ભારત વિમેન્સ ટીમ પ્રથમ વિશ્વ કપ ચેમ્પિયન બની.
19 ટીમો વચ્ચે અણનમ રહી વિમેન્સ ગ્રુપમાં 19 ટીમોએ ભાગ લીધો હતો. ભારતીય વિમેન્સ ગ્રુપ Aમાં ઈરાન, મલેશિયા અને દક્ષિણ કોરિયા સાથે હતી. ટીમે દક્ષિણ કોરિયાને 176-18, ઈરાનને 100-16 અને મલેશિયાને 100-20થી હરાવ્યું હતું. ટીમે ગ્રુપ સ્ટેજમાં ટોપ પર રહીને ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં જગ્યા બનાવી હતી.
ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં ભારતે બાંગ્લાદેશને 109-16ના માર્જિનથી હરાવ્યું હતું. સેમિફાઇનલમાં તેણે દક્ષિણ આફ્રિકા સામેની મેચ 66-16થી જીતી લીધી હતી. ફાઈનલમાં પણ ભારતીય વિમેન્સનો દબદબો જોવા મળ્યો હતો અને ટીમે 78-40ના માર્જીનથી મેચ જીતી લીધી હતી. સમગ્ર ટુર્નામેન્ટમાં નેપાળ એકમાત્ર એવી ટીમ હતી જેની ભારત સામે હારનું માર્જીન 50 પોઈન્ટથી ઓછું હતું.
મેન્સ ટીમ પણ ટુર્નામેન્ટમાં હાર્યો નહીં મેન્સોની સ્પર્ધામાં 20 ટીમોએ ભાગ લીધો હતો. ભારતના ગ્રુપમાં પેરુ, બ્રાઝિલ, ભૂટાન અને નેપાળનો સમાવેશ થતો હતો. ટીમે નેપાળને 42-37, બ્રાઝિલને 66-34, પેરુને 70-38 અને ભૂટાનને 71-34થી હરાવ્યું. ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં ભારતે શ્રીલંકા સામે 100-40ના માર્જિનથી જીત મેળવી. ટીમે સેમિફાઇનલમાં દક્ષિણ આફ્રિકાને 62-42થી હરાવ્યું.
ટુર્નામેન્ટમાં નેપાળને ફક્ત બે જ વાર હારનો સામનો કરવો પડ્યો, બંને વાર ટીમ ભારત સામે હારી ગઈ. પહેલા ગ્રુપ સ્ટેજમાં નજીકના માર્જિનથી, પછી ફાઇનલમાં મોટા માર્જિનથી. નેપાળે ક્વાર્ટર ફાઇનલમાં બાંગ્લાદેશને અને સેમિફાઇનલમાં ઈરાનને હરાવ્યું. ટીમે ગ્રુપ સ્ટેજમાં પણ 3 મેચ જીતી હતી.
ખો-ખો રમત શું છે? ખો-ખોની રમતમાં બે ટીમો ભાગ લે છે. બંને ટીમોમાં 12-12 ખેલાડીઓ હોય છે, 7 ખેલાડીઓ ચેઝ કરતી વખતે રમે છે, જ્યારે બધા 12 ખેલાડીઓ ડિફેન્સ માટે રમે છે. બંને ટીમોને 7 મિનિટની 2 ઇનિંગ્સ મળે છે. એટલે કે મેચમાં કુલ 4 ઇનિંગ્સ છે. પ્રથમ અને ત્રીજા દાવ પછી 5 મિનિટનો વિરામ હોય છે, જ્યારે બીજા દાવ પછી એટલે કે હાફ ટાઇમ પછી 10 મિનિટનો વિરામ લેવામાં આવે છે. ચોથી ઇનિંગ પછી મેચ સમાપ્ત થાય છે.
વર્લ્ડ કપમાં ખો-ખોના નિયમો શું છે? ખો-ખો 22*16 મીટરના લંબચોરસ આકારના મેદાન પર રમાય છે. દરેક છેડે એક થાંભલો છે, જે સીમા તરીકે કામ કરે છે. મેચ પહેલા, ટોસ જીતનાર ટીમ પસંદ કરે છે કે ચેઝ કરવો કે ડિફેન્સ કરવો. ટેસ્ટ ક્રિકેટની જેમ ટોસ જીતનાર ટીમ પ્રથમ ઇનિંગમાં બેટિંગ કે બોલિંગનો નિર્ણય લે છે.
પ્રથમ ઇનિંગમાં ચેઝ કરતી ટીમના છ ખેલાડીઓ એકબીજાની વિરુદ્ધ દિશામાં મુખ રાખીને બેસે છે. 7મો ખેલાડી ડિફેન્ડિંગ ટીમના ખેલાડીઓને સ્પર્શ કરવા માટે તેમનો પીછો કરે છે. એક સમયે ડિફેન્સ ટીમના ફક્ત 3 ખેલાડીઓ જ મેદાન પર હાજર હોય છે. ચેઝ કરતી ટીમનો ખેલાડી તેના સાથી ખેલાડીઓની પીઠ થપથપાવે છે અને ‘ખો’ કહે છે. જે પછી બેઠેલો ખેલાડી દોડવાનું શરૂ કરે છે અને ‘ખો’ બોલનાર ખેલાડી બેસી જાય છે.
ધારો કે ટોસ જીતનાર ટીમ ડિફેન્સ પસંદ કરે છે, તો ટીમ પ્રથમ ઇનિંગમાં 9 મિનિટ સુધી ડિફેન્ડ કરશે, ભલે ટીમના બધા 12 ખેલાડીઓ આઉટ હોય. જો ઓલઆઉટ થયા પછી સમય બાકી હોય, તો ફરીથી ટીમના 3 ખેલાડીઓ ડિફેન્સ માટે આવે છે. બીજા દાવમાં, ડિફેન્સ ટીમ ફરીથી ચેઝ કરે છે.
ચેઝ કરતી વખતે ખેલાડીને સ્પર્શ કરવાથી 2 પોઈન્ટ મળે છે. જો ડિફેન્ડિંગ ટીમનો કોઈ ખેલાડી 3 મિનિટ સુધી મેદાન પર રહે છે તો તેને ડ્રીમ રન કહેવામાં આવે છે, જેના માટે ડિફેન્ડિંગ ટીમને 1 પોઈન્ટ મળે છે. 3 મિનિટ પછી મેદાનમાં વિતાવેલા દર 30 સેકન્ડ માટે 1 પોઈન્ટ આપવામાં આવે છે. જે ટીમ સૌથી વધુ પોઈન્ટ મેળવે છે તે વિજેતા બને છે.