અમેરિકાના સાથીઓ અને હરીફો બંને વિશે અપરંપરાગત નિવેદનો માટે જાણીતા અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ હવે વિશ્વ વ્યવસ્થા સંબંધિત બીજા પ્રોજેક્ટ પર વિચાર કરી રહ્યા છે. ટ્રમ્પ “ઝ્ર૫” અથવા “કોર ફાઇવ” નામના વૈશ્વિક શક્તિઓના નવા ચુનંદા જૂથની રચના પર વિચાર કરી રહ્યા હોવાના અહેવાલ છે.
પોલિટિકોના અહેવાલ મુજબ, આ પ્રસ્તાવિત બ્લોકમાં અમેરિકા, રશિયા, ચીન, ભારત અને જાપાનનો સમાવેશ થશે, જે યુરોપના પ્રભુત્વ ધરાવતા ય્૭ અને લોકશાહી અને આર્થિક માપદંડોની આસપાસ બનેલા અન્ય જાેડાણોને અસરકારક રીતે બાજુ પર રાખશે.
ટ્રમ્પનો મુખ્ય ૫ વિચાર શું છે
જાેકે તેની કોઈ સત્તાવાર પુષ્ટિ નથી, પોલિટિકોએ અહેવાલ આપ્યો છે કે આ ખ્યાલ ગયા અઠવાડિયે પ્રકાશિત રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા વ્યૂહરચનાના લાંબા, અપ્રકાશિત સંસ્કરણમાં દેખાય છે. પોલિટિકોએ નોંધ્યું છે કે તે આ વિસ્તૃત દસ્તાવેજના અસ્તિત્વને ચકાસી શક્યું નથી, જેનો ઉલ્લેખ ડિફેન્સ વન દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો.
આ વિચાર ય્૭ ની જરૂરિયાતોથી બંધાયેલ ન હોય તેવી મુખ્ય શક્તિઓનો એક જૂથ બનાવવાનો છે. અહેવાલ મુજબ, પ્રસ્તાવિત જૂથ નિયમિતપણે મળશે અને “ઇઝરાયલ અને સાઉદી અરેબિયા વચ્ચેના સંબંધોના સામાન્યકરણ” સહિત મધ્ય પૂર્વ સુરક્ષા પર ચર્ચાઓથી શરૂ થશે.
વ્હાઇટ હાઉસનો પ્રતિભાવ અને નિષ્ણાતોના મંતવ્યો
વ્હાઇટ હાઉસે આવા કોઈપણ દસ્તાવેજના અસ્તિત્વને નકારી કાઢ્યું છે, પ્રેસ સેક્રેટરી હેન્ના કેલીએ આગ્રહ કર્યો છે કે ૩૩ પાનાની સત્તાવાર યોજનાનું “કોઈ વૈકલ્પિક, ખાનગી અથવા ગુપ્ત સંસ્કરણ” અસ્તિત્વમાં નથી. તેમ છતાં, રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા નિષ્ણાતો કહે છે કે આ ખ્યાલમાં સ્પષ્ટપણે “ટ્રમ્પિયન” સ્વર છે અને તે વર્તમાન વહીવટીતંત્રના દૃષ્ટિકોણને અનુરૂપ હોઈ શકે છે.
બિડેન વહીવટ દરમિયાન યુએસ નેશનલ સિક્યુરિટી કાઉન્સિલમાં યુરોપિયન બાબતોના ડિરેક્ટર તરીકે સેવા આપનારા ટોરી ટૌસિગે જણાવ્યું હતું કે આ વિચાર રાષ્ટ્રપતિના બિન-વૈચારિક અભિગમ સાથે મેળ ખાય છે જે મજબૂત ખેલાડીઓ અને તેમના પ્રદેશોને પ્રભાવિત કરતા શક્તિશાળી રાજ્યો સાથે સહયોગની તરફેણ કરે છે, અહેવાલમાં જણાવાયું છે.
તેમણે પ્રસ્તાવિત ઝ્ર૫ માં યુરોપની ગેરહાજરીનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો, “જેનાથી, મને લાગે છે કે, યુરોપિયનો એવું માનશે કે આ વહીવટ રશિયાને યુરોપમાં તેના પ્રભાવના ક્ષેત્રનો ઉપયોગ કરવા સક્ષમ અગ્રણી શક્તિ તરીકે જુએ છે.”
વૈશ્વિક વ્યવસ્થામાં પરિવર્તન
આ અહેવાલ એવા સમયે સપાટી પર આવ્યો છે જ્યારે વોશિંગ્ટન પહેલાથી જ ચર્ચા કરી રહ્યું છે કે બીજું ટ્રમ્પ વહીવટ વૈશ્વિક વ્યવસ્થાને કેટલું ફરીથી આકાર આપી શકે છે. આ વિચાર ય્૭ અને ય્૨૦ જેવા હાલના પ્લેટફોર્મને બહુધ્રુવીય વિશ્વ માટે અપૂરતા તરીકે દર્શાવે છે અને મુખ્ય વસ્તી અને લશ્કરી આર્થિક શક્તિઓ વચ્ચે સોદા કરવાને પ્રાથમિકતા આપે છે.
યુએસ સાથીઓ આને એક એવા પગલા તરીકે જુએ છે જે રશિયાને યુરોપથી ઉપર રાખીને અને પશ્ચિમી એકતા અને નાટો એકતાને સંભવિત રીતે નબળા પાડીને “મજબૂત માણસો” ને કાયદેસર બનાવે છે.