નવીદિલ્હી
ચીનમાં ફરી એકવાર મુસ્લિમ સમુદાયને નિશાન બનાવવામાં આવી રહ્યો છે. તાજેતરમાં, ચીનના યુનાન પ્રાંતમાં નાઝિંગની ઐતિહાસિક મસ્જિદના ગુંબજ તોડી પાડવામાં આવ્યા હતા. ત્યાં રહેતા મુસ્લિમ સમાજના લોકોએ વિરોધ કર્યો હતો. ૧૩મી સદીની આ પ્રાચીન મસ્જિદનો એક ભાગ તોડી પાડવામાં આવ્યો હતો. અને ફરી એકવાર પાકિસ્તાન સહિત તમામ ઇસ્લામિક દેશો મોં બંધ કરી રહ્યા છે. જમ્મુ-કાશ્મીરના શ્રીનગરમાં જ્યારે ભારતે ય્-૨૦ બેઠકનું આયોજન કર્યું ત્યારે પાકિસ્તાનના પેટમાં દુઃખાવો થયો. તરત જ તેની વિરુદ્ધ નિવેદનો આપવાનું શરૂ કર્યું. મુસ્લિમ દેશોના સંગઠન ર્ંૈંઝ્રની સામે જઈને પાકિસ્તાને બેઠકમાં ભાગ ન લેવા માટે આજીજી કરવાનું શરૂ કર્યું. આ પછી પાકિસ્તાનના માસ્ટર ગણાતા તુર્કી, ઈન્ડોનેશિયા, સાઉદી અરેબિયા અને ઈજિપ્તે પણ બેઠકથી દૂરી કરી લીધી. જ્યારે ચીનમાં ઉયગર મુસ્લિમો પર અત્યાચારની વાત હોય, મસ્જિદોને તોડી પાડવાની હોય કે હલાલ વિરુદ્ધ અભિયાનની વાત હોય. આ દેશો ચુપચાપ બેઠા છે. ચીનમાં નાઝીંગ એ કોઈ મસ્જિદ નથી જેને હેમર કરવામાં આવી હોય. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ચીને પોતાના દેશની મસ્જિદોને ચાઈનીઝ લુક આપવાનું અભિયાન શરૂ કર્યું છે. ઇસ્લામિક સંસ્કૃતિ દર્શાવતી આર્કિટેક્ચરને તોડીને તેના પર ‘ચાઇનીઝ કલર’ લગાવવામાં આવી રહ્યો છે. ઓસ્ટ્રેલિયન વ્યૂહાત્મક નીતિ સંસ્થાએ ૨૦૨૦માં એક સંશોધન કર્યું હતું. આ રિપોર્ટમાં શિનજિયાંગમાં ૯૦૦ સ્થળોનો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો. આ મુજબ, ફક્ત આ એક પ્રાંતમાં ત્રણ વર્ષમાં ૧૬,૦૦૦ થી વધુ મસ્જિદોના ભાગોને તોડી પાડવામાં આવ્યા હતા અથવા સંપૂર્ણ રીતે તોડી પાડવામાં આવ્યા હતા.
પાકિસ્તાનની બોલતી બંધ થઈ ગઈ
ચીનમાં ઘણું બધું થઈ રહ્યું છે, છતાં પાકિસ્તાન મૌન છે. કેટલીકવાર, તે ચોક્કસપણે દબાયેલી જીભમાં વિરોધનો ઢોંગ બનાવે છે. કારણ-દેવું. ચીનને પાકિસ્તાનનો માસ્ટર કહેવામાં આવે તો અતિશયોક્તિ નહીં કહેવાય. ચીને રોડ એન્ડ બેલ્ટ પ્રોજેક્ટ હેઠળ પાકિસ્તાનમાં અબજાે ડોલરનું રોકાણ કર્યું છે. સંયુક્ત રાષ્ટ્રથી લઈને તમામ આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો પર ચીન પાકિસ્તાનને બચાવી રહ્યું છે. સૌથી મોટું કારણ પાકિસ્તાનની ગરીબી છે. એક અંદાજ મુજબ, ચીન પાકિસ્તાન પર ૩૦ અબજ ડોલરનું દેવું છે. ચીને પાકિસ્તાનને ૈંસ્હ્લ કરતાં વધુ આપ્યું છે. માત્ર પાકિસ્તાન જ નહીં પરંતુ તુર્કી, સાઉદી અરેબિયા જેવા પ્રભાવશાળી ઈસ્લામિક દેશો પણ ચૂપ છે. તુર્કી દરરોજ કાશ્મીર વિશે ટિપ્પણી કરે છે, પરંતુ અહીં મૌન છે. પૈસા પણ આનું કારણ છે. ચીન બેલ્ટ એન્ડ રોડ પ્રોજેક્ટ હેઠળ મુસ્લિમ દેશોમાં ઇં૪૦૦ બિલિયનનું રોકાણ કરી રહ્યું છે. ટીકા છોડી દો, ઘણા પ્રસંગોએ મુસ્લિમ દેશો ચીનના વખાણ કરતા જાેવા મળ્યા છે. આવો જ એક કિસ્સો ૨૦૧૯માં બન્યો હતો, જ્યારે ૩૭ દેશોએ ચીનની પ્રશંસા કરતા પત્ર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. કાચા તેલની વાત હોય કે રોકાણની, ઘણા ઇસ્લામિક દેશોની અર્થવ્યવસ્થા ચીન પર ર્નિભર છે.
નાઝીવાદની ‘છેલ્લી’ નિશાની
ચીનમાં ‘હુઈ’ સમુદાયના મુસ્લિમો આ મસ્જિદને તોડી પાડવાનો વિરોધ કરી રહ્યા હતા. નાગુ શહેરમાં સ્થિત આ મસ્જિદ મુસ્લિમો માટે ધાર્મિક મહત્વ ધરાવે છે અને ચીન પોતાને સત્તાવાર રીતે નાસ્તિક માને છે. વર્ષ ૨૦૨૦ માં, ચીનની કોર્ટે આ મસ્જિદમાં આગળના બાંધકામને ગેરકાયદેસર જાહેર કર્યું અને તેને તોડી પાડવાનો આદેશ આપ્યો. સ્થાનિક હુઈ સમુદાયના લોકોનું માનવું છે કે આ ઓળખને દૂર કરવાના પ્રયાસો ઘણા વર્ષોથી શરૂ થયા હતા. નાઝિંગની આ મસ્જિદને તોડી પાડવી એ પ્રયાસની છેલ્લી કડી કહી શકાય.
