નવીદિલ્હી
દિલ્હી-મુંબઈ ૧,૩૮૬-ાદ્બ લાંબા એક્સપ્રેસવેનો પ્રથમ ભાગ ૨૪૬ કિલોમીટર લાંબો છે. દિલ્હી-દૌસા-લાલસોટ વચ્ચેનો આ વિભાગ દિલ્હીથી જયપુરની મુસાફરીને એકદમ સરળ બનાવી દેશે. તેના નિર્માણ બાદ દિલ્હીથી જયપુર સુધીની પાંચ કલાકની મુસાફરી માત્ર સાડા ત્રણ કલાકમાં પૂર્ણ થઇ જશે. કેટલા ખર્ચે બનાવવામાં આવશે એક્સપ્રેસ વે? જાણો.. ૯ માર્ચ, ૨૦૧૯ ના રોજ દિલ્હી-મુંબઈ એક્સપ્રેસ વેનો શિલાન્યાસ કરવામાં આવ્યો હતો. દિલ્હી-મુંબઈ એક્સપ્રેસ વેનો ૨૪૬ કિમીનો દિલ્હી-દૌસા-લાલસોટ સેક્શન રૂ. ૧૨,૧૫૦ કરોડથી વધુના ખર્ચે બનાવવામાં આવ્યો છે. આ ભાગ શરૂ થવાથી દિલ્હીથી જયપુરની મુસાફરીનો સમય ૫ કલાકથી ઘટીને લગભગ ૩.૫ કલાક થઈ જશે. આ સિવાય સરકારે સમગ્ર વિસ્તારના આર્થિક વિકાસને વેગ આપવાનો દાવો પણ કર્યો છે. સમગ્ર પ્રોજેક્ટની વાત કરીએ તો ૧,૩૮૬ કિલોમીટર લાંબો એક્સપ્રેસ વે રૂ. ૯૮,૦૦૦ કરોડના ખર્ચે વિકસાવવામાં આવી રહ્યો છે. એક્સપ્રેસ વેની વિશેષતા પણ જણાવવામાં આવી છે.. દિલ્હી-મુંબઈ એક્સપ્રેસ વે ભારતનો સૌથી લાંબો એક્સપ્રેસ વે હશે. એક્સપ્રેસ વે ૯૩ ઁસ્ ગતિ શક્તિ ટર્મિનલ, ૧૩ બંદરો, આઠ મોટા એરપોર્ટ અને આઠ મલ્ટી-મોડલ લોજિસ્ટિક્સ પાર્ક (સ્સ્ન્ઁ) તેમજ આગામી ગ્રીનફિલ્ડ એરપોર્ટ જેવા કે જેવર એરપોર્ટ, નવી મુંબઈ એરપોર્ટ અને જવાહરલાલ નેહરુ પોર્ટને પણ જાેડશે. આ રીતે તે રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હી અને મુંબઈ વચ્ચે કનેક્ટિવિટી વધારશે. દિલ્હી, હરિયાણા, રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, ગુજરાત અને મહારાષ્ટ્ર એમ છ રાજ્યોમાંથી પસાર થતો આ એક્સપ્રેસ વે જયપુર, કિશનગઢ, અજમેર, કોટા, ચિત્તોડગઢ, ઉદયપુર, ભોપાલ, ઉજ્જૈન, ઈન્દોર, અમદાવાદ જેવા આર્થિક કેન્દ્રોમાંથી પસાર થશે. એટલું જ નહીં વડોદરા, સુરત. કેન્દ્રો સાથે જાેડાણમાં પણ આ કારણે સુધારો કરશે. નવા એક્સપ્રેસ વેથી દિલ્હી-મુંબઈ વચ્ચેનો મુસાફરીનો સમય લગભગ ૨૪ કલાકથી ઘટાડીને ૧૨ કલાક થશે અને અંતર ૧૩૦ કિમી ઘટશે. આનાથી ૩૨ કરોડ લિટરથી વધુની વાર્ષિક ઇંધણની બચત થશે અને કાર્બન ડાયોક્સાઇડ (ર્ઝ્રં૨) ઉત્સર્જનમાં ૮૫ કરોડ કિગ્રાનો ઘટાડો થશે, જે ૪ કરોડ વૃક્ષો વાવવા બરાબર છે. નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (દ્ગૐછૈં)ની પણ હાઈવે પર ૪૦ લાખથી વધુ વૃક્ષો વાવવાની યોજના છે. એક્સપ્રેસ વેમાં બે મોટી ૮-લેન ટનલનો પણ સમાવેશ થશે. આ એક્સપ્રેસ વે એશિયામાં પહેલો અને વિશ્વનો બીજાે એવો છે કે જ્યાં વન્યજીવોની અવિરત હિલચાલની સુવિધા માટે એનિમલ બ્રિજ (અંડરપાસ) છે. તેમાં ૩ વન્યજીવ અને ૫ એર બ્રિજ (ઓવરપાસ) હશે જેની કુલ લંબાઈ ૭ કિમી હશે. દિલ્હી-મુંબઈ એક્સપ્રેસવે વિવિધ જંગલો, સૂકી જમીન, પર્વતો, નદીઓ જેવા વિવિધ પ્રદેશોમાંથી પસાર થાય છે. વધુ વરસાદ જેવી સ્થિતિ માટે વડોદરા-મુંબઈ વિભાગ માટે પેવમેન્ટ ડિઝાઇન અપનાવવામાં આવી છે. સોહનાના અલીપુરથી મુંબઈની વચ્ચે લગભગ ૫૫ જગ્યાએ આવા પાર્ટ્સ વિકસાવવામાં આવી રહ્યા છે જ્યાં ફાઈટર પ્લેન સરળતાથી લેન્ડ થઈ શકે છે. દિલ્હી-વડોદરા-મુંબઈ એક્સપ્રેસ વે માત્ર મુસાફરીની સુવિધા જ નહીં, પરંતુ ઈમરજન્સીની સ્થિતિમાં ફાઈટર પ્લેન પણ તેના પર લેન્ડ થઈ શકશે. આ રોડને રોડ રનવે તરીકે વિકસાવવામાં આવી રહ્યો છે. અલીપોરથી દૌસા સુધીના લગભગ ૨૯૬ કિલોમીટરના પટમાં લગભગ ૧૦ ભાગો એવા છે જ્યાં ફાઈટર પ્લેન સરળતાથી લેન્ડ થઈ શકે છે. સૌથી મહત્વની વિશેષતા એ પણ છે કે દિલ્હી-મુંબઈ એક્સપ્રેસવે પર ૯૪ સુવિધાઓ એટલે કે વે સાઇડ સુવિધાઓ -ઉજીછ બનાવવામાં આવી છે. રસ્તાની બાજુની સુવિધાઓમાં પેટ્રોલ પંપ, મોટેલ, આરામ વિસ્તાર, રેસ્ટોરન્ટ અને દુકાનોનો સમાવેશ થશે. આ વે-સાઇડ સુવિધાઓ પર તબીબી કટોકટીના કિસ્સામાં કનેક્ટિવિટી વધારવા અને લોકોને બચાવવા માટે આ એક્સપ્રેસ વે પર હેલિપેડ પણ હશે. આ એક્સપ્રેસ વેના નિર્માણમાં ૧૨ લાખ ટનથી વધુ સ્ટીલનો વપરાશ થશે, જે ૫૦ હાવડા બ્રિજના નિર્માણની બરાબર છે. આશરે ૩૫૦ મિલિયન ક્યુબિક મીટર માટી ખસેડવામાં આવશે જે બાંધકામ દરમિયાન ૪૦ મિલિયન ટ્રક લોડની સમકક્ષ છે. સામાન્ય લોકો તેનો ઉપયોગ ક્યારે કરી શકશે? સમાચાર અનુસાર હજુ સુધી નેશનલ હાઈવે ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (દ્ગૐછૈં) ટોલ વસૂલાત માટેની તૈયારીઓ પૂર્ણ કરી શક્યું નથી, તેથી જ ડ્રાઈવરોએ મુસાફરી માટે ૧૫ ફેબ્રુઆરી સુધી રાહ જાેવી પડશે.
