નવીદિલ્હી
હવે કેદારનાથમાં ઘણું બદલાઈ ગયું છે. બધાએ સાથે મળીને એ દુર્ઘટનાનો સામનો કર્યો હતો. આજે તેના ૧૦ વર્ષ પૂર્ણ થયા છે. પરંતુ જ્યારે પણ ૧૬-૧૭ જૂનની તારીખ સામે આવે છે, ત્યારે તે પૂર આંખ સામે ઊભરાવા લાગે છે. જાેખમી માર્ગો પરથી ચાલીને લોકો પરિવાર સાથે બાબા કેદાર પાસે ગયા હતા. પરંતુ કોઈનો આખો પરિવાર નાશ પામ્યો અને કોઈ એકલો પાછો ફર્યો. ૨૦૧૩માં અચાનક વાદળો ફાટતા અનેક ગામો નકશામાંથી ભૂંસાઈ ગયા હતા. એવું લાગતું હતું કે ભગવાન શિવની ત્રીજી નેત્ર ખુલ્લી છે અને બધું રાખમાં ફેરવાઈ રહ્યું છે. અલગ-અલગ લોકોએ આ વિશે ઘણી વાતો કહી હતી. કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની ચૌબે પણ એવા પરિવારોમાં સામેલ હતા જેમણે પોતાના પ્રિયજનોને ગુમાવ્યા હતા. તેઓ પણ કેદારનાથ યાત્રાને યાદ કરીને કંપી ઉઠે છે. મૌન સાથે, તેની આંખો ફડકવા લાગે છે. મોટેથી અવાજ રોકાવા લાગે છે. ઘટનાના ૧૦ વર્ષ પછી પણ તે ઘા રૂઝાયા નથી. તેઓ ક્યારેય ભરાશે નહીં. વિચારથી આત્મા કંપી ઉઠે છે. તમે તમારા પરિવાર સાથે બાબાના દર્શન કરવા ગયા છો. ત્યાં ચારે બાજુથી પાણીનો પુર વહી રહ્યો છે. લોકો કાગળની જેમ વહી રહ્યા હતા. તમે તમારા પ્રિયજનોને બચાવવા માટે લડી રહ્યા છો. ત્યારે અચાનક તમારા પરિવારના કેટલાક લોકો પાણીના જાેરદાર પ્રવાહમાં વહી જાય છે. આ અપ્રિય ઘટનાઓને ભલે ગમે તેટલા વર્ષો વીતી ગયા, પણ એ વેદના, એક વેદના છાતીમાં રહી જાય છે. પાણીનું તે ઉગ્ર સ્વરૂપ. પહેલા વાદળ ફાટ્યું, પછી ભારે વરસાદ, પછી ભૂસ્ખલનથી બધું નાશ પામ્યું. એ પુર સામે જે આવ્યો તે નાશ પામ્યો. પુલ હોય, પથ્થરો હોય, રસ્તા હોય, ઈમારતો હોય કે પર્વતો અને વૃક્ષો હોય, બધું જ વહી જતું હતું. એ દ્રશ્ય જાેનારા લોકોમાંથી કેટલાક જીવિત છે. તે આઘાતમાં રહી ગયા છે. એ ભયાનક રાતને તે મનમાંથી ભૂલી શકતા ન હતા. હજારો યાત્રાળુઓ મૃત્યુ પામ્યા હતા. ઘણા ગુમ છે. ૧૦ વર્ષ પછી પણ તેઓ રાહ જાેઈ રહ્યા છે, કદાચ તેઓ જીવિત મળે. સાંભળ્યું છે લોકો ૫૦ વર્ષ પછી પણ મળે છે. અમે પણ આશા રાખીએ છીએ કે કદાચ અમને પણ તેઓ મળી જશે. તેની લાશ મળી ન હતી. કેદારનાથ ધામ ૧૨૦૦૦ ફૂટ (લગભગ ૩૬૦૦ મીટર)ની ઉંચાઈ પર આવેલું છે. તે ગઢવાલ પ્રદેશમાં આવે છે. અહીં સખત ઠંડીનું વાતાવરણ છે. જૂનના પ્રસંગે પણ પારો -૩ ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી નીચે આવે છે. અહીંના લોકોને ઠંડીની આદત પડી જાય છે. મતલબ કે અહીંના પૂજારીઓ પણ બરફ પર ખુલ્લા પગે ચાલે છે. ઘણા લોકો કલાકો સુધી બરફ પર બેસીને જપ કરતા રહે છે. અહીં લાઈટ બહુ કપાય જાય છે. પરંતુ હજુ પણ રૂમ હીટર સાથે કામ ચાલે છે. અહીં દિવસભર ભક્તો આવે છે અને જાય છે. વિનાશક પૂરમાં જૂનો માર્ગ સંપૂર્ણપણે નાશ પામ્યો હતો. નવો માર્ગ પહેલા કરતા વધુ મુશ્કેલ બન્યો છે. તમારે અહીં રહેવા માટે પણ ઘણી મહેનત કરવી પડે છે. એક રૂમની કિંમત ૫૦૦૦થી ૮૦૦૦ સુધીની છે. પરંતુ મોટાભાગના યાત્રાળુઓ મંદાકિની નદીના કિનારે ઉભા કરાયેલા તંબુઓમાં રાત વિતાવે છે. તે ખૂબ જ જાેખમી છે. ૨૦૧૩માં વિનાશ માટે અહીં હાડકા થીજવી નાખે તેવું પાણી મુખ્ય કારણ હતું. આખું શહેર તંબુઓથી ઢંકાયેલું છે. આ ઉપરાંત ગેરકાયદે રોકાણ માટે અનેક રૂમો બનાવવામાં આવ્યા છે. યાત્રાળુઓ ૫૦૦થી ૧૦૦૦ રૂપિયા ખર્ચીને તેમાં રોકાય છે. પૂર સમયે મોટાભાગના મૃત્યુનું આ કારણ હતું. હાલમાં બધું બદલાઈ ગયું છે. ઘણું બધું સુધર્યું છે અને ઘણું બધું બદલવાનું બાકી છે. પ્રશાસન અને સરકાર લોકોની સુવિધા અને સુરક્ષા માટે વધુ વ્યવસ્થા કરી શકે છે.
