દિલ્હીમાં હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક (AQI) છેલ્લા અઠવાડિયામાં મોટાભાગે ‘ખૂબ જ ખરાબ શ્રેણી‘માં રહ્યો છે, સરકારે બગડતી સ્થિતિને પહોંચી વળવા માટે પ્રદૂષણ વિરોધી પગલાં શરૂ કર્યા છે.
કેન્દ્રીય પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડ ના ડેટા અનુસાર, શનિવારે સવારે રાષ્ટ્રીય રાજધાનીમાં AQI ‘ખૂબ જ ખરાબ‘ શ્રેણીમાં હતો, દિલ્હીનો એકંદર હવા ગુણવત્તા સૂચકાંક સવારે ૮ વાગ્યે ૩૫૫ હતો.
શનિવારે બપોરે ૩ વાગ્યા સુધીમાં, દિલ્હીના બાવાનામાં સૌથી ખરાબ AQI વાંચન ૪૧૦ હતું, જ્યારે દ્વારકામાં પ્રમાણમાં સ્વચ્છ હવા જાેવા મળી હતી, જેમાં હવાની ગુણવત્તા ૨૦૧ હતી. રાજધાનીમાં સતત નબળી હવા ગુણવત્તાને કારણે, સરકારે પ્રદૂષણને પહોંચી વળવા માટે કેટલાક પગલાં લીધાં છે.
દિલ્હી સિવાયના BS-III માલ વાહનોના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ
હવા ગુણવત્તા વ્યવસ્થાપન કમિશન ના આદેશ મુજબ, ૧ નવેમ્બરથી દિલ્હીમાં નોંધાયેલા BS-III અને ધોરણથી નીચે ન હોય તેવા તમામ વાણિજ્યિક માલ વાહનોના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે.
મ્જી એ ભારત સ્ટેજ ઉત્સર્જન ધોરણોનો ઉલ્લેખ કરે છે – વર્તમાન મ્જી-ફૈં અથવા મ્જી-૬ છે – જે વાહનોમાંથી ઉત્સર્જનને નિયંત્રિત કરવા માટે ભારતમાં સરકાર દ્વારા ફરજિયાત નિયમો છે. આ ધોરણો સૂચવે છે કે એન્જિન મહત્તમ પ્રદૂષકોનું ઉત્સર્જન કરી શકે છે.
કમિશને એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે આ પગલું વાહનોના ઉત્સર્જનને ઘટાડવા અને રાજધાની અને નજીકના પ્રદેશોમાં હવાની ગુણવત્તાને સંબોધિત કરવાનો છે.
આદેશ અનુસાર, દિલ્હીમાં નોંધાયેલા બિન-રજિસ્ટર્ડ હળવા માલ વાહનો (ન્ય્ફજ), મધ્યમ માલ વાહનો (સ્ય્ફજ) અને ભારે માલ વાહનો (ૐય્ફજ) જે મ્જી-ૈંફ ધોરણોને પૂર્ણ કરતા નથી તેમને દિલ્હીમાં પ્રવેશવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં.
દિલ્હી સરકારના કામકાજના કલાકોમાં ફેરફાર
મુખ્યમંત્રી રેખા ગુપ્તાએ જણાવ્યું હતું કે સાવચેતીના પગલા તરીકે દિલ્હી સરકાર અને દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશનની કચેરીઓના કામકાજના કલાકોમાં ફેરફાર કરવામાં આવી રહ્યા છે.
એક પ્રકાશન મુજબ, રાજધાનીના રસ્તાઓ પર વાહનોનું દબાણ એક સાથે ન વધે અને સમાનરૂપે વહેંચાય તે સુનિશ્ચિત કરવા માટે આ કરવામાં આવ્યું છે.
હાલમાં, દિલ્હી સરકારી કચેરીઓનો સમય સવારે ૯:૩૦ થી સાંજે ૬:૦૦ વાગ્યા સુધીનો છે, જ્યારે દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશન સવારે ૯:૦૦ થી સાંજે ૫:૩૦ વાગ્યા સુધી કાર્યરત છે. સવાર અને સાંજ બંને સમયે ભારે ટ્રાફિક અને ભીડનું કારણ બને છે. સીએમ ગુપ્તાએ જણાવ્યું હતું કે ખુલવાના અને બંધ થવાના સમય વચ્ચેનો મોટો તફાવત રસ્તા પર વાહનોની સંખ્યામાં ઘટાડો કરશે.
દિલ્હીના મુખ્યમંત્રીએ કારપૂલ, જાહેર પરિવહનનો ઉપયોગ કરવાની વિનંતી કરી છે
આ દરમિયાન, દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી રેખા ગુપ્તાએ લોકોને કારપૂલિંગનો વિકલ્પ પસંદ કરવા અને અન્ય લોકો સાથે મુસાફરી કરવા વિનંતી કરી છે જેથી તેમના વાહનોમાંથી ઉત્સર્જન ઓછું થાય. મુખ્યમંત્રીએ મેટ્રો જેવા જાહેર પરિવહનનો વધુ વારંવાર ઉપયોગ કરવાની પણ ભલામણ કરી છે.
ગુપ્તાએ ખાનગી કંપનીઓને રાજધાનીમાં હવાની ગુણવત્તા નબળી હોવાથી ઘરેથી કામ કરવાની વ્યવસ્થાને વધુ પ્રાધાન્ય આપવા અપીલ કરી છે.
પાર્કિંગ ચાર્જ બમણો થયો
નવી દિલ્હી મ્યુનિસિપલ કોર્પોરેશને નવી દિલ્હી વિસ્તારમાં નાગરિક સંસ્થા દ્વારા સંચાલિત સ્થળોએ પાર્કિંગ ફી બમણી કરવાનો પણ આદેશ આપ્યો છે. આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે “ગ્રેપના બીજા તબક્કાને રદ ન થાય ત્યાં સુધી પાર્કિંગ ફીમાં હાલની ફી બમણી કરવા માટે વધારો કરવામાં આવ્યો છે.”
જાેકે, આદેશમાં સ્પષ્ટતા કરવામાં આવી છે કે આ વધારો ઓન-સ્ટ્રીટ પાર્કિંગ અથવા માસિક પાસ ધારકોને લાગુ પડશે નહીં. રાજધાનીમાં શિયાળાની ઋતુ દરમિયાન છેલ્લા બે વર્ષથી આ વધારો લાદવામાં આવ્યો છે. સુધારેલા પાર્કિંગ દર હવે ફોર-વ્હીલર માટે ?૪૦ પ્રતિ કલાક અને ટુ-વ્હીલર માટે ?૨૦ પ્રતિ કલાક છે. ફી બમણી થયા પછી બસોના દર ?૩૦૦ પ્રતિ કલાક છે.