ભારતને ડિજિટલ ચૂકવણીમાં વૈશ્વિક નેતા બનાવવામાં RBI એ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે: રાષ્ટ્રપતિ મુર્મુ
ભારતના રાષ્ટ્રપતિ શ્રીમતી દ્રૌપદી મુર્મુ મહારાષ્ટ્રના મુંબઈમાં ભારતીય રિઝર્વ બેંકના ૯૦માં વર્ષના સમાપન સમારોહમાં ઉપસ્થિત રહ્યાં હતાં.
આ પ્રસંગે બોલતા રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે, કેન્દ્રીય બેંક તરીકે ઇમ્ૈં ભારતની અવિશ્વસનીય વિકાસગાથાના કેન્દ્રમાં છે. તે દેશની અત્યાર સુધીની સમગ્ર યાત્રાના સાક્ષી બની છે, સ્વતંત્રતા પહેલાના સમયથી જ્યારે દેશ વ્યાપક ગરીબીથી પીડાઈ રહ્યો હતો ત્યારથી લઈને આજે જ્યારે તે વિશ્વની ટોચની અર્થવ્યવસ્થાઓમાં સામેલ છે.
રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે RBI દેશની સૌથી મહત્વપૂર્ણ સંસ્થાઓમાંની એક તરીકે ઉભરી આવી છે. તેમણે જણાવ્યું કે એક સામાન્ય પુરુષ કે સ્ત્રીનો RBI સાથે સીધો કોઈ સંપર્ક હોતો નથી – સિવાય કે તેમના ખિસ્સામાં રહેલી ચલણી નોટો પર છપાયેલ નામ, પરંતુ પરોક્ષ રીતે તેમના તમામ નાણાકીય વ્યવહારો, બેંકો દ્વારા અને અન્યથા, RBI દ્વારા સંચાલિત થાય છે. અને તેઓ સહજ રીતે તેના દ્વારા દેખરેખ રાખવામાં આવતી નાણાકીય વ્યવસ્થામાં પોતાનો સંપૂર્ણ વિશ્વાસ રાખે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે નવ દાયકામાં, RBIની સૌથી મોટી સિદ્ધિ આ વિશ્વાસ છે.
RBI એ ભાવ સ્થિરતા, વૃદ્ધિ અને નાણાકીય સ્થિરતાના તેના આદેશને સતત જાળવી રાખીને આ વિશ્વાસ મેળવ્યો છે. ઉપરાંત, તે આપણા વિકસતા રાષ્ટ્રની વિકસતી જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરવા માટે સતત અનુકૂલન સાધ્યું છે. ૧૯૯૦ના દાયકામાં આર્થિક ઉદારીકરણથી લઈને કોવિડ-૧૯ રોગચાળા સુધીના મુખ્ય પડકારો પ્રત્યે તેના ઝડપી પ્રતિભાવો, તેની સ્થિતિસ્થાપકતા અને અનુકૂલનક્ષમતા દર્શાવે છે. વધતી જતી વૈશ્વિકરણની દુનિયામાં તેણે એ પણ સુનિશ્ચિત કર્યું છે કે ભારતની નાણાકીય વ્યવસ્થા કોઈપણ પ્રતિકૂળ આંતરરાષ્ટ્રીય વલણોનો સામનો કરવા માટે સ્થિતિસ્થાપક રહે. રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે ડિજિટલ પેમેન્ટમાં ભારતને વૈશ્વિક નેતા બનાવવામાં ઇમ્ૈં એ મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી છે.
દેશના ચૂકવણી માળખાને સતત આધુનિક બનાવીને, તેણે ખાતરી કરી છે કે ડિજિટલ વ્યવહારો માત્ર સરળ અને કાર્યક્ષમ જ નહીં પણ સુરક્ષિત પણ છે જેવી નવીનતાઓએ નાણાકીય સુલભતામાં ક્રાંતિ લાવી છે, તાત્કાલિક, ઓછા ખર્ચે વ્યવહારો સક્ષમ કર્યા છે અને નાણાકીય સમાવેશને વધુ ગાઢ બનાવ્યો છે. ચૂકવણી ઉપરાંત, RBI એ એક જીવંત ફિન-ટેક ઇકોસિસ્ટમનું પોષણ કર્યું છે.
રાષ્ટ્રપતિએ કહ્યું કે જેમ જેમ ભારત તેની સ્વતંત્રતાની શતાબ્દી નજીક આવી રહ્યું છે, તેમ તેમ ‘વિકસિત ભારત ૨૦૪૭‘નું મિશન એક એવી નાણાકીય ઇકોસિસ્ટમની માંગ કરે છે જે નવીન, અનુકૂલનશીલ અને બધા માટે સુલભ હોય. તેમણે જણાવ્યું હતું કે આગળનો માર્ગ નવી જટિલતાઓ અને પડકારો રજૂ કરશે. તેમણે વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો કે સ્થિરતા, નવીનતા અને સમાવેશીતા પ્રત્યેની અડગ પ્રતિબદ્ધતા સાથે, RBI શક્તિનો આધારસ્તંભ બની રહેશે – વિશ્વાસને મજબૂત બનાવશે અને ભારતને સમૃદ્ધિ અને વૈશ્વિક નેતૃત્વના ભવિષ્ય તરફ દોરી જશે. તેમણે કહ્યું કે નાણાકીય અને નાણાકીય સ્થિરતાના રક્ષક તરીકે, RBI આ યાત્રામાં એક નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવશે – એક મજબૂત બેંકિંગ સિસ્ટમ સુનિશ્ચિત કરવી, નાણાકીય નવીનતા ચલાવવી અને આપણા નાણાકીય ઇકોસિસ્ટમમાં વિશ્વાસનું રક્ષણ કરવું.