આંધ્ર પ્રદેશમાં ફરીવાર રાજકારણ ગરમાયું
આંધ્રપ્રદેશમાં એક મોટા વન-અતિક્રમણ કૌભાંડે સમગ્ર રાજ્યને હચમચાવી નાખ્યું છે, તપાસમાં પૂર્વી ઘાટમાં મંગલમપેટા રિઝર્વ ફોરેસ્ટની અંદર ૭૬.૭૪ એકર ગેરકાયદેસર કબજાે હોવાનું બહાર આવ્યું છે, જે જમીન ભૂતપૂર્વ વન મંત્રી અને વરિષ્ઠ રૂજીઇઝ્રઁ નેતા પેદ્દીરેડ્ડી રામચંદ્ર રેડ્ડી સાથે સંકળાયેલી હોવાનું કહેવાય છે.
૨૯ જાન્યુઆરી ૨૦૨૫ ના રોજ મીડિયામાં પ્રકાશિત થયેલા ગંભીર આરોપો બાદ, રાજ્ય સરકારે તાત્કાલિક એક ઉચ્ચ-સ્તરીય ત્રણ સભ્યોની સમિતિ (જિલ્લા કલેક્ટર, પોલીસ અધિક્ષક, વન સંરક્ષક) ની રચના કરી હતી જેથી વિગતવાર સંયુક્ત નિરીક્ષણ કરી શકાય. વન, મહેસૂલ અને જમીન રેકોર્ડ વિભાગો દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા અનેક સંયુક્ત સર્વેક્ષણોમાં હવે સ્પષ્ટ, દસ્તાવેજ-આધારિત ઉલ્લંઘનો બહાર આવ્યા છે.
ગેઝેટ-પરવાનગીવાળી જમીનથી આગળ ગેરકાયદેસર વિસ્તરણ: ૧૯૬૮ના ગેઝેટ નોટિફિકેશન મુજબ, ફક્ત ૭૫.૭૪ એકર જમીન ખેતી માટે માન્ય હતી. જાે કે, પેદ્દીરેડ્ડી પરિવાર સાથે જાેડાયેલી જમીનને ૧૦૩.૯૮ એકર માપના એક બ્લોકમાં વાડ કરવામાં આવી હતી, જેમાં ગેરકાયદેસર રીતે ૩૨.૬૩ એકર રિઝર્વ ફોરેસ્ટ જમીન શોષી લેવામાં આવી હતી. ૨૬ માંથી ૧૫ વન સીમાના કેયર્ન તેમના ખાનગી વાડની અંદર મળી આવ્યા હતા, જે ઇરાદાપૂર્વકના અતિક્રમણનો મજબૂત પુરાવો છે.
જંગલની જમીન ગેરકાયદેસર રીતે ખાનગી મિલકતમાં રૂપાંતરિત: ચાર પટ્ટાદારોની જમીનને એક જ સરહદ વાડનો ઉપયોગ કરીને જંગલની જમીન સાથે ભેળવી દેવામાં આવી હતી. અતિક્રમણ કરાયેલા વન વિસ્તારનો ઉપયોગ બાગાયતી ખેતી માટે કરવામાં આવતો હતો, જે એ.પી. વન અધિનિયમ, ૧૯૬૭ હેઠળ સજાપાત્ર ગુનો હતો.
અનામત જંગલની અંદર ગેરકાયદેસર બોરવેલ: અનામત જંગલની અંદર એક બોરવેલ ખોદવામાં આવ્યો હતો અને ગેરકાયદેસર રીતે કબજે કરેલી જમીનને પાણી પૂરું પાડવામાં આવ્યું હતું. આ વન સંસાધનોનો દુરુપયોગ અને ગુનાહિત ઉલ્લંઘન છે.
વન સંપત્તિને નુકસાન: વન સંરક્ષણ એવમ સંવર્ધન નિયમો, ૨૦૨૩ હેઠળ વૈજ્ઞાનિક મૂલ્યાંકન મુજબ, વન નુકસાન રૂ. ૧,૨૬,૫૨,૭૫૦ હોવાનો અંદાજ છે.
ફોજદારી કેસ દાખલ: આરોપીઓ સામે કલમ 20(1)(c)(ii)(iii)(vii)(x) અને 58 – AP ફોરેસ્ટ એક્ટ, ૧૯૬૭, કલમ 61(2) BNS હેઠળ POR નં. ૩/૨૦૨૫ હેઠળ કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો અને ૦૫.૦૫.૨૦૨૫ ના રોજ ન્યાયિક પ્રથમ-વર્ગ મેજિસ્ટ્રેટ કોર્ટમાં પ્રારંભિક ગુનાનો અહેવાલ રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
કોઈ જમીન દસ્તાવેજાે રજૂ કરવામાં આવ્યા નથી: ૧૪ મે ૨૦૨૫ ના રોજ મ્દ્ગજીજી કલમ ૯૪ હેઠળ જારી કરાયેલી નોટિસમાં આરોપીઓને જમીન માલિકીના રેકોર્ડ રજૂ કરવા કહેવામાં આવ્યું હતું. કોઈ દસ્તાવેજાે રજૂ કરવામાં આવ્યા ન હતા, જે અતિક્રમણને વધુ માન્ય કરે છે.
વન વિભાગ જમીન પાછી મેળવે છે
૨૮ મે ૨૦૨૫ સુધીમાં, ગેઝેટ મુજબ સીમાસ્તંભો ફરીથી બનાવવામાં આવ્યા હતા, અને ૩૨.૬૩ એકર સત્તાવાર રીતે પાછું લેવામાં આવ્યું હતું. અતિક્રમણ કરાયેલી જમીન પરના ૫૬૦ વૃક્ષો (૫૩૩ કેરી, ૨૬ નેરેડુ, ૧ નાળિયેર) જપ્ત કરવામાં આવ્યા હતા.
નાયબ મુખ્યમંત્રીએ તપાસના આદેશ આપ્યા
હવાઈ સર્વેક્ષણની છબીઓ અને ક્ષેત્ર નિરીક્ષણ અહેવાલોની સમીક્ષા કર્યા પછી નાયબ મુખ્યમંત્રી પવન કલ્યાણે અતિક્રમણ કરાયેલા વન વિસ્તારની મુલાકાત લીધી. બાદમાં તેમણે મુખ્યમંત્રી એન. ચંદ્રબાબુ નાયડુને માહિતી આપી અને આ મુદ્દાને ઉકેલવા માટે કડક નિર્દેશો જારી કર્યા.
નાયબ મુખ્યમંત્રી દ્વારા આપવામાં આવેલા નિર્દેશો
સરકારી વેબસાઇટ પર તમામ વન જમીન અતિક્રમણ કરનારાઓના નામ પ્રકાશિત કરો.
દરેક અતિક્રમણની વિગતો, જેમાં જમીનની હદ અને વર્તમાન કેસની સ્થિતિનો સમાવેશ થાય છે, જાહેર કરો.
અપવાદ વિના, જંગલ જમીન હડપ કરવામાં સામેલ તમામ વ્યક્તિઓ સામે કડક કાનૂની પગલાં લો.
વૈદિક જમીનની એન્ટ્રીઓ અને “પૂર્વજાેની જમીન” ના ખોટા દાવાઓની તપાસ કરો.
વિજિલન્સ રિપોર્ટ્સ પર નિર્ણાયક રીતે કાર્ય કરો.
છેડછાડ અને હેરાફેરી અટકાવવા માટે તમામ જમીન રેકોર્ડનું ડિજિટાઇઝેશન કરો.
કલ્યાણે ભાર મૂક્યો કે જંગલ જમીન રાષ્ટ્રીય સંપત્તિ છે અને જાહેર કર્યું કે કોઈપણ વ્યક્તિને, રાજકીય પદ અથવા પ્રભાવને ધ્યાનમાં લીધા વિના, સંરક્ષિત વન વિસ્તારોનું ઉલ્લંઘન અથવા નાશ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં.