૧૭ સપ્ટેમ્બરના રોજ, પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી ૮મા પોષણ મહિનો સાથે ‘સ્વસ્થ નારી, સશક્ત પરિવાર અભિયાન‘ શરૂ કરશે, જે દેશભરમાં મહિલાઓ, કિશોરીઓ અને બાળકો માટે આરોગ્યસંભાળ અને પોષણ સેવાઓને મજબૂત બનાવવાની દિશામાં એક ઐતિહાસિક પગલું છે.
આ પહેલ આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ અને મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય દ્વારા સંયુક્ત રીતે હાથ ધરવામાં આવી રહી છે.
આરોગ્ય મંત્રાલય દેશભરમાં આરોગ્ય શિબિરો અને સુવિધાઓ દ્વારા નિવારક, પ્રોત્સાહન આપતી અને ઉપચારાત્મક આરોગ્ય સેવાઓ પહોંચાડવાનું કાર્ય કરશે, જ્યારે મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રાલય પોષણ મહિ પ્રવૃત્તિઓને અભિયાન સાથે એકીકૃત કરશે, આંગણવાડી કેન્દ્રો દ્વારા મહિલાઓ અને કિશોરીઓનું ધ્યાન આકર્ષિત કરશે અને મોટા પાયે પોષણ પરામર્શ અને રેસીપી પ્રદર્શનોનું નેતૃત્વ કરશે. નિવેદન અનુસાર, બંને મંત્રાલયો સાથે મળીને એનિમિયા નિવારણ, સંતુલિત આહાર અને માસિક સ્રાવની સ્વચ્છતા પર જાગૃતિ ઝુંબેશ પણ ચલાવશે, જેથી ખાતરી કરી શકાય કે મહિલાઓ અને કિશોરીઓની આરોગ્ય અને પોષણ જરૂરિયાતોને સર્વાંગી અને સંકલિત રીતે સંબોધવામાં આવે.
“‘સ્વસ્થ નારી, સશક્ત પરિવાર અભિયાન‘નો ઉદ્દેશ્ય ૨૦૪૭ સુધીમાં પ્રધાનમંત્રીના આરોગ્ય, ‘પોષણ‘ (પોષણ), તંદુરસ્તી અને વિકાસ ભારતના વિઝનને આગળ વધારવાનો છે. આ રાષ્ટ્રવ્યાપી સઘન અભિયાન સમુદાય સ્તરે મહિલા-કેન્દ્રિત નિવારક, પ્રોત્સાહન આપતી અને ઉપચારાત્મક આરોગ્ય સેવાઓ પૂરી પાડવાનો છે,” એક સત્તાવાર નિવેદનમાં જણાવાયું છે.
“તે બિન-ચેપી રોગો, એનિમિયા, ક્ષય રોગ અને સિકલ સેલ રોગ માટે સ્ક્રીનીંગ, વહેલા નિદાન અને સારવાર જાેડાણોને મજબૂત બનાવશે, જ્યારે પ્રસૂતિ પહેલાની સંભાળ, રસીકરણ, પોષણ, માસિક સ્વચ્છતા, જીવનશૈલી અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય જાગૃતિ પ્રવૃત્તિઓ દ્વારા માતા, બાળક અને કિશોરોના સ્વાસ્થ્યને પ્રોત્સાહન આપશે. તે જ સમયે, આ અભિયાન સમુદાયોને સ્થૂળતા નિવારણ, સુધારેલ પોષણ અને સ્વૈચ્છિક રક્તદાન પર વિશેષ ભાર મૂકીને સ્વસ્થ જીવનશૈલી પ્રથાઓ તરફ પ્રેરિત કરશે.”
ઠ પરની એક પોસ્ટમાં, આરોગ્ય પ્રધાન જેપી નડ્ડાએ ભાર મૂક્યો કે આ પહેલનો હેતુ સમગ્ર ભારતમાં મહિલાઓ અને બાળકો માટે આરોગ્યસંભાળ સેવાઓને મજબૂત બનાવવાનો છે, જેથી વધુ સારી પહોંચ, ગુણવત્તાયુક્ત સંભાળ અને જાગૃતિ સુનિશ્ચિત કરી શકાય. તેમણે તમામ ખાનગી હોસ્પિટલો અને આરોગ્યસંભાળના હિસ્સેદારોને આગળ આવવા અને આ જન ભાગીદારી અભિયાનનો અભિન્ન ભાગ બનવા અપીલ કરી.
સરકારી નિવેદન મુજબ, આ અભિયાન ૧૭ સપ્ટેમ્બરથી ૨ ઓક્ટોબર સુધી દેશભરના આયુષ્માન આરોગ્ય મંદિરો, સામુદાયિક આરોગ્ય કેન્દ્રો (ઝ્રૐઝ્ર), જિલ્લા હોસ્પિટલો અને અન્ય સરકારી આરોગ્ય સુવિધાઓમાં યોજાશે.
ઓછામાં ઓછા ૧૦૦,૦૦૦ આરોગ્ય શિબિરોનું આયોજન કરવામાં આવશે, જે દેશમાં મહિલાઓ અને બાળકો માટે અત્યાર સુધીનો સૌથી મોટો આરોગ્ય સંપર્ક બનશે.
સ્ત્રીરોગ, બાળરોગ, આંખ, કાન, નાક અને ગળા, દંત, ત્વચારોગ અને મનોચિકિત્સા સહિતની વિશેષ સેવાઓ મેડિકલ કોલેજાે, જિલ્લા હોસ્પિટલો, કેન્દ્ર સરકારની સંસ્થાઓ અને ખાનગી હોસ્પિટલો દ્વારા એકત્રિત કરવામાં આવશે.
“કેન્દ્ર સરકારની સંસ્થાઓ જેમ કે AIIMS, સંરક્ષણ અને રેલ્વે હોસ્પિટલો, ESIC હોસ્પિટલો, CGHS કેન્દ્રો અને રાષ્ટ્રીય મહત્વની સંસ્થાઓ (INIs) આ પ્રયાસોને પૂરક બનાવશે, જેથી નિષ્ણાત સેવાઓ અને સંભાળની સાતત્યતા છેલ્લા માઇલ સુધી પહોંચે તે સુનિશ્ચિત કરી શકાય. ખાનગી ક્ષેત્રની ઘણી આરોગ્ય સુવિધાઓએ પણ આ પહેલને ટેકો આપવાની ઓફર કરી છે. આનાથી પહેલના સ્કેલ, ગુણવત્તા અને આઉટરીચનો વિસ્તાર થવાની અપેક્ષા છે,” નિવેદન વાંચો.
કેન્દ્ર અને રાજ્યના મંત્રીઓ, સાંસદો અને અન્ય જનપ્રતિનિધિઓ સહિત જનપ્રતિનિધિઓ આ અભિયાનમાં જાેડાશે. ASHA, ANM, આંગણવાડી કાર્યકરો, SHG, PRI, શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓ, MY Bha®a સ્વયંસેવકો અને યુવા જૂથો પાયાના સ્તરે સમુદાય ગતિશીલતાનું નેતૃત્વ કરશે તેવી અપેક્ષા છે.