કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા ચંદીગઢને રાષ્ટ્રપતિના સીધા નિયંત્રણ હેઠળ લાવવાના ર્નિણયને લઈને પંજાબમાં ચાલી રહેલા રાજકીય તોફાન વચ્ચે, રાજ્ય ભાજપ પ્રમુખ સુનીલ જાખડે કહ્યું કે ચંદીગઢ “પંજાબનો અભિન્ન ભાગ” છે અને ખાતરી આપી કે કેન્દ્ર સરકાર સાથે ચર્ચા કરીને પ્રવર્તમાન “મૂંઝવણ” દૂર કરવામાં આવશે.
‘પંજાબ હંમેશા પહેલા આવે છે‘: રાજ્ય ભાજપ પ્રમુખ
“ચંદીગઢ પંજાબનો અભિન્ન ભાગ છે, અને પંજાબ ભાજપ રાજ્યના હિતોની સાથે મજબૂત રીતે ઉભો છે, પછી ભલે તે ચંદીગઢનો મુદ્દો હોય કે પંજાબના પાણીનો. ચંદીગઢ અંગે જે પણ મૂંઝવણ ઊભી થઈ છે તે સરકાર સાથે ચર્ચા કરીને ઉકેલવામાં આવશે. એક પંજાબી તરીકે, હું તમને ખાતરી આપું છું કે અમારા માટે, પંજાબ હંમેશા પહેલા આવે છે,” જાખડ, જે અગાઉ કોંગ્રેસના પંજાબ પ્રમુખ હતા, તેમણે ઠ પર એક પોસ્ટમાં કહ્યું.
કેન્દ્ર સરકારે ચંદીગઢના કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશને બંધારણની કલમ ૨૪૦ હેઠળ સમાવવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે, જે રાષ્ટ્રપતિને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ માટે નિયમો બનાવવા અને સીધા કાયદા ઘડવાની સત્તા આપે છે. આનાથી ચંદીગઢમાં સ્વતંત્ર વહીવટકર્તાની નિમણૂકનો માર્ગ મોકળો થઈ શકે છે, જેમ ભૂતકાળમાં સ્વતંત્ર મુખ્ય સચિવ હતા.
લોકસભા અને રાજ્યસભાના બુલેટિન અનુસાર, બંધારણ (૧૩૧મો સુધારો) બિલ ૨૦૨૫ સંસદના આગામી શિયાળુ સત્રમાં રજૂ કરવામાં આવશે, જે ૧ ડિસેમ્બર, ૨૦૨૫ થી શરૂ થશે.
આ બિલ ચંદીગઢના કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશને કલમ ૨૪૦ માં સમાવિષ્ટ કરવાનો પ્રયાસ કરે છે, જે વિધાનસભા વિનાના અન્ય કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો, જેમ કે આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ, લક્ષદ્વીપ, દાદરા અને નગર હવેલી અને દમણ અને દીવ, અને પુડુચેરી (જ્યારે તેની વિધાનસભા ભંગ અથવા સસ્પેન્ડ કરવામાં આવે છે) સાથે સંરેખિત થાય છે.
છછઁ, કોંગ્રેસ, જીછડ્ઢ એ બિલનો વિરોધ કર્યો
આમ આદમી પાર્ટી (છછઁ) ના રાષ્ટ્રીય સંયોજક અરવિંદ કેજરીવાલે કેન્દ્રના પ્રસ્તાવિત પગલાનો ઉગ્ર વિરોધ કર્યો, તેને પંજાબની ઓળખ અને બંધારણીય અધિકારો પર “સીધો હુમલો” ગણાવ્યો. “ભાજપના નેતૃત્વ હેઠળની કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા બંધારણીય સુધારા દ્વારા ચંદીગઢ પર પંજાબના અધિકારોને ખતમ કરવાનો પ્રયાસ કોઈ સરળ પગલાનો ભાગ નથી, પરંતુ પંજાબની ઓળખ અને બંધારણીય અધિકારો પર સીધો હુમલો છે. સંઘીય માળખાને નબળી પાડવાની અને પંજાબીઓને તેમના અધિકારોથી વંચિત રાખવાની આ માનસિકતા અત્યંત ખતરનાક છે,” કેજરીવાલે ઠ પરની એક પોસ્ટમાં કહ્યું.
શિરોમણી અકાલી દળ (એસએડી) ના સાંસદ અને ભૂતપૂર્વ કેન્દ્રીય મંત્રી હરસિમરત કૌર બાદલે કહ્યું કે આ પગલાથી પંજાબ ચંદીગઢ પર પોતાનો અધિકાર ગુમાવશે. “શિરોમણી અકાલી દળ આ શિયાળુ સત્રમાં કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા લાવવામાં આવી રહેલા પ્રસ્તાવિત બંધારણ (૧૩૧મા સુધારા) બિલનો સખત વિરોધ કરે છે. આ સુધારા સાથે, ચંદીગઢ એક રાજ્યમાં રૂપાંતરિત થઈ જશે, અને પંજાબ ચંદીગઢ પરનો પોતાનો અધિકાર સંપૂર્ણપણે ગુમાવી દેશે,” તેણીએ કહ્યું.
બાદલે આ પ્રસ્તાવને પંજાબ માટે એક મોટો ફટકો ગણાવ્યો, નોંધ્યું કે કોંગ્રેસ પાર્ટીએ શરૂઆતમાં ચંદીગઢને પંજાબ પાસેથી છીનવી લીધું હતું અને ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે તેને અલગ રાજ્ય બનાવવાનો ર્નિણય સ્વીકારવામાં આવશે નહીં. “આ સુધારા બિલ પંજાબના અધિકારોની લૂંટ છે અને સંઘીય માળખાના સિદ્ધાંતોનું પણ ઉલ્લંઘન છે. શિરોમણી અકાલી દળ આવું થવા દેશે નહીં અને આ સત્રમાં તેનો સખત વિરોધ કરશે,” તેણીએ કહ્યું.
કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય પરગટ સિંહે કહ્યું કે કેન્દ્રના તાજેતરના પ્રયાસનો હેતુ પંજાબ પાસેથી ચંદીગઢને “સંપૂર્ણપણે છીનવી લેવાનો” અને તેને એક અલગ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં રૂપાંતરિત કરવાનો છે. તેમણે આ કાર્યવાહીને “એક આક્રમક કૃત્ય તરીકે વર્ણવ્યું જેને પંજાબ ક્યારેય સ્વીકારશે નહીં.
“હું મુખ્યમંત્રી ભગવંત માનને સોમવારના વિધાનસભા સત્રમાં આ પંજાબ વિરોધી પગલાનો સખત વિરોધ કરવા અને તેની વિરુદ્ધ ઠરાવ પસાર કરવા વિનંતી કરું છું. “પંજાબ એક થઈ શકે તે માટે સર્વપક્ષીય બેઠક બોલાવવી જાેઈએ, સંસદ સત્ર પહેલાં દિલ્હી જઈને આ ગેરબંધારણીય હુમલા સામે વિરોધ નોંધાવી શકે અને પંજાબનો વાંધો ઔપચારિક રીતે નોંધાવવા માટે સર્વપક્ષીય પ્રતિનિધિમંડળ સાથે રાષ્ટ્રપતિને મળી શકે,” સિંહે કહ્યું.
પંજાબના રાજ્યપાલ ચંદીગઢના પ્રશાસક તરીકે સેવા આપે છે
હાલમાં, પંજાબના રાજ્યપાલ ચંદીગઢના કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશના પ્રશાસક તરીકે સેવા આપે છે. ૧ નવેમ્બર, ૧૯૬૬ થી, જ્યારે પંજાબનું પુનર્ગઠન થયું ત્યારથી, તેનો વહીવટ મુખ્ય સચિવ દ્વારા સ્વતંત્ર રીતે કરવામાં આવતો હતો.
જાેકે, ૧ જૂન, ૧૯૮૪ થી, ચંદીગઢનું સંચાલન પંજાબના રાજ્યપાલ દ્વારા કરવામાં આવે છે અને મુખ્ય સચિવનું પદ યુટી પ્રશાસકના સલાહકારમાં રૂપાંતરિત કરવામાં આવ્યું હતું.
ઓગસ્ટ ૨૦૧૬ માં, કેન્દ્રએ ભૂતપૂર્વ ૈંછજી અધિકારી કે જે આલ્ફોન્સને ટોચના પદ માટે નિયુક્ત કરીને સ્વતંત્ર પ્રશાસક રાખવાની જૂની પ્રથાને પુન:સ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કર્યો
જાેકે, તત્કાલીન પંજાબના મુખ્યમંત્રી, પ્રકાશ સિંહ બાદલ, જે દ્ગડ્ઢછનો ભાગ હતા, અને કોંગ્રેસ અને છછઁ સહિત અન્ય પક્ષોના સખત વિરોધ બાદ આ પગલું પાછું ખેંચી લેવામાં આવ્યું હતું.
પંજાબ, જે ચંદીગઢ પર પોતાનો દાવો રજૂ કર્યો છે, અને ચંદીગઢને તાત્કાલિક તેને ટ્રાન્સફર કરવાની પણ માંગ કરી છે.
મુખ્યમંત્રીએ ફરીદાબાદમાં યોજાયેલી ઉત્તરીય ઝોનલ કાઉન્સિલની તાજેતરમાં મળેલી બેઠક દરમિયાન આ માંગણીનો પુનરોચ્ચાર કર્યો છે.