નવીદિલ્હી
બ્રહ્મોસ એરોસ્પેસ પ્રાઈવેટ લિમિટેડે ફિલિપાઈન્સ નેવીના મરીન કોર્પ્સ ને બ્રહ્મોસ શોર-આધારિત એન્ટિ-શિપ મિસાઈલ સિસ્ટમનો પુરવઠો શરૂ કર્યો છે. ૨૯૦ કિમીની રેન્જ સાથે, તે દક્ષિણ ચીન સમુદ્રના ભાગોને આવરી લેવા માટે પૂરતું સારું છે. ફિલિપાઈન્સ નેવીએ ભારત પાસેથી ૩૭૪ મિલિયન ડોલરમાં બ્રહ્મોસની ત્રણ બેટરીઓ ખરીદી છે. ત્યારબાદ, વિયેતનામ, ઇજિપ્ત અને ઓમાન સહિતના ઘણા દેશોએ ‘બ્રહ્મોસ’ મિસાઇલોની ખરીદીમાં ખૂબ રસ દાખવ્યો છે. બ્રહ્મોસ એરોસ્પેસ પ્રાઈવેટ લિમિટેડએ ફિલિપાઈન્સને સુપરસોનિક ‘બ્રહ્મોસ’ ક્રૂઝ મિસાઈલ સિસ્ટમની સપ્લાય માટે ગયા વર્ષે ૨૮ જાન્યુઆરીએ ફિલિપાઈન્સના રિપબ્લિકના રાષ્ટ્રીય સંરક્ષણ વિભાગ સાથે ઔપચારિક કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. ફિલિપાઈન્સે તેની નૌકાદળ માટે કિનારા-આધારિત એન્ટિ-શિપ મિસાઈલ સિસ્ટમ માટે કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા. સુપરસોનિક બ્રહ્મોસ મિસાઇલો ખરીદવાનો ઇં૩૭૪ મિલિયનથી વધુનો કરાર ભારત સાથેનો સૌથી મોટો અને પ્રથમ વિદેશી સોદો હતો. બંને દેશોએ માર્ચ ૨૦૨૦ના રોજ એક મોટા સંરક્ષણ કરાર પર હસ્તાક્ષર કર્યા હતા. ઓગસ્ટ ૨૦૨૦માં કેન્દ્ર સરકારે સુપરસોનિક ક્રૂઝ ‘બ્રહ્મોસ’ મિસાઇલોને ત્રીજા દેશોમાં નિકાસ કરવા માટે લીલી ઝંડી આપી હતી. ત્યારબાદ, ફિલિપાઈન્સે ડિસેમ્બર ૨૦૨૧ના રોજ બે વિશેષ ફાળવણીના પ્રકાશન ઓર્ડર જારી કર્યા, એક ૧.૩ અબજ (રૂ. ૧૯૦ કરોડ) માટે અને બીજાે ૧.૫૩૫ અબજ (રૂ. ૨૨૪ કરોડ) માટે. ફિલિપાઈન્સની નૌકાદળને નિકાસ કરવામાં આવનાર બ્રહ્મોસ મિસાઈલના મેરીટાઇમ વર્ઝનની ‘સામાન્ય રેન્જ’ ૨૯૦ કિમી હશે. ફિલિપાઈન્સ ઉપરાંત વિયેતનામ, ઈજિપ્ત અને ઓમાન સહિતના અનેક દેશોએ બ્રહ્મોસ મિસાઈલ ખરીદવામાં ખૂબ રસ દાખવ્યો છે. બ્રહ્મોસ ક્રુઝ મિસાઈલ ડીલ બાદ ભારતે હવે ફિલિપાઈન્સ આર્મીની આર્ટિલરી સિસ્ટમને અપગ્રેડ કરવાની સાથે એર ડિફેન્સ સિસ્ટમ ખરીદવાની ઓફર કરી છે. ફિલિપાઈન્સ તેની લડાયક ક્ષમતાને વધારવા માટે ભારત પાસેથી એડવાન્સ્ડ લાઇટ હેલિકોપ્ટર (છન્ૐ)ની બેચ પણ ખરીદી રહ્યું છે. દક્ષિણ ચીન સાગરમાં ચીન સાથે દાયકાઓથી ચાલી રહેલા પ્રાદેશિક વિવાદો સહિત સુરક્ષા પડકારોને પહોંચી વળવા ફિલિપાઈન્સ તેની સેનાના આધુનિકીકરણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરી રહ્યું છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં દ્વિપક્ષીય સંરક્ષણ અને સુરક્ષા સંબંધોએ વેગ પકડ્યો છે, ખાસ કરીને દરિયાઈ ક્ષેત્રમાં. ભારત અને ફિલિપાઈન્સે તાજેતરમાં તેમના દ્વિપક્ષીય સંરક્ષણ અને સુરક્ષા સહયોગમાં વધારો કર્યો છે.
