સુપ્રીમ કોર્ટે શુક્રવારે ફોરેન કોન્ટ્રીબ્યુશન એક્ટ, ૨૦૧૦ હેઠળ એક સંસ્થાના રજીસ્ટ્રેશનના રિન્યૂઅલના નિર્દેશન માટેના આદેશને પડકારતી કેન્દ્રની અરજી ફગાવી દીધી હતી.
આ મામલો ન્યાયાધીશ વિક્રમ નાથ અને સંદીપ મહેતાની બેન્ચ સમક્ષ સુનાવણી માટે આવ્યો હતો.
કેન્દ્ર તરફથી હાજર રહેલા વકીલે કહ્યું કે રિન્યૂઅલ કરવામાં આવ્યું નથી કારણ કે હ્લઝ્રઇછ એક્ટની કલમ ૭નું ઉલ્લંઘન થયું હતું.
કાયદાની કલમ ૭ અન્ય વ્યક્તિને વિદેશી યોગદાન ટ્રાન્સફર કરવા પર પ્રતિબંધ સાથે સંબંધિત છે.
“બીજું શું? શું તેઓએ ગેરઉપયોગ કર્યો છે? શું તેમને મળેલા ભંડોળનો કોઈ દુરુપયોગ થયો છે? આવા કોઈ તારણો નથી. જાે તેઓ કોઈ સામાજિક સેવા કરી રહ્યા છે… તો તમારી સમસ્યા શું છે?”, બેન્ચે પૂછ્યું.
જ્યારે વકીલે કાયદાની કલમ ૭નો ઉલ્લેખ કર્યો, ત્યારે બેન્ચે કહ્યું, “બરતરફ”.
“વસ્તુઓને જટિલ ન બનાવો. તેમને વધુ હેરાન ન કરો,” બેન્ચે અવલોકન કર્યું.
કેન્દ્રએ મદ્રાસ હાઇકોર્ટના જૂન ૨૦૨૫ના આદેશને પડકાર્યો હતો.
હાઇકોર્ટે બે અરજીઓ પર આ આદેશ આપ્યો હતો, જેમાં એક અરજી કાયદા હેઠળ નોંધણી નવીકરણ માટેની અરજીને નકારી કાઢવાની કાર્યવાહીને પડકારતી હતી.
ટ્રસ્ટે હાઇકોર્ટમાં દલીલ કરી હતી કે તેની સ્થાપના ૧૯૮૨ માં બાળકોના શિક્ષણ અને એકંદર કલ્યાણમાં સુધારો કરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે કરવામાં આવી હતી.
ટ્રસ્ટે કહ્યું હતું કે તેને વિદેશી દાન મળ્યું હતું અને માર્ચ ૧૯૮૩ માં કાયદાની કલમ ૧૨ હેઠળ નોંધણીનું પ્રમાણપત્ર મેળવ્યું હતું.
તેણે કહ્યું હતું કે નવીનતમ નવીકરણ નવેમ્બર ૨૦૧૬ થી પાંચ વર્ષના સમયગાળા માટે અમલમાં આવ્યું હતું.
ટ્રસ્ટે કહ્યું હતું કે તેણે ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૧ માં નોંધણી પ્રમાણપત્ર નવીકરણ માટે કાયદાની કલમ ૧૬ હેઠળ અરજી દાખલ કરી હતી અને ડિસેમ્બર ૨૦૨૧ માં, તેને એક સંદેશ મળ્યો હતો જેમાં જણાવવામાં આવ્યું હતું કે નવીકરણ માટેની અરજી નામંજૂર કરવામાં આવી હતી.
હાઈકોર્ટે નોંધ્યું હતું કે ટ્રસ્ટની સિસ્ટર એનજીઓમાંની એક પહેલા અન્ય અપીલકર્તા હતી અને નવીકરણ માટેની તેની અરજી પણ ડિસેમ્બર ૨૦૨૧ માં ફગાવી દેવામાં આવી હતી.
જાેકે, કેન્દ્રએ દલીલ કરી હતી કે વિદેશી યોગદાન મેળવવાનો અધિકાર નિહિત અધિકાર નથી અને અરજદારો દ્વારા અધિકારની બાબત તરીકે તેનો દાવો કરી શકાતો નથી, જે તેણે કહ્યું હતું કે કાયદાની કલમ ૭ ની જાેગવાઈઓનું ઉલ્લંઘન કરે છે.
“આ કોર્ટ સમક્ષ સીલબંધ કવરમાં રજૂ કરાયેલા અહેવાલમાં એક પણ ઉદાહરણ સૂચવવામાં આવ્યું નથી કે આવી કોઈ ડાયવર્ઝન થઈ હોય. હકીકતમાં, અરજદાર ટ્રસ્ટ તેમજ અપીલકર્તા બંને સામે કોઈ ફરિયાદ નથી કે તેમણે ખોટી રીતે કોઈ વિદેશી યોગદાન ટ્રાન્સફર કર્યું છે,” હાઈકોર્ટે જણાવ્યું હતું.
તેથી, હાઈકોર્ટે તેના આદેશથી ચાર અઠવાડિયાની અંદર કાયદાની કલમ ૧૬ હેઠળ નોંધણી નવીકરણ અને ગ્રાન્ટ નવીકરણ માટેની સંબંધિત અરજી પર કાર્યવાહી કરવાનો આદેશ આપ્યો.
“સારાંશમાં એ કહેવું અનિવાર્ય છે કે કેટલીક સંસ્થાઓ વિદેશી યોગદાનની મદદથી ચાલે છે, તેથી અરજદારોની સંસ્થાઓને શંકાની નજરે જાેવી જરૂરી નથી, સિવાય કે એવી સામગ્રી હોય જે દર્શાવે કે આવા વિદેશી યોગદાનનો દુરુપયોગ થઈ રહ્યો છે અને તેનો ઉપયોગ જાહેર હિત/રાષ્ટ્રીય હિત વિરુદ્ધ થઈ રહ્યો છે,” હાઈકોર્ટે ઉમેર્યું.