ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) એ ઓડિશાના પુરી જિલ્લામાં આવેલા કોણાર્ક સૂર્ય મંદિરના ‘નાટ મંડપ‘માં પ્રવાસીઓને પ્રવેશવા પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે. શનિવારે જારી કરાયેલા એક નિર્દેશ અનુસાર, મુલાકાતીઓને હવે ૧૩મી સદીના મંદિરના ‘નાટ મંડપ‘ પર ચઢવાની કે શિલ્પિત પથ્થરની કલાકૃતિઓને સ્પર્શ કરવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે નહીં.
નવા આદેશનું કડક પાલન સુનિશ્ચિત કરવા માટે સ્થળ પર સુરક્ષા કર્મચારીઓ તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે.
પ્રવાસીઓને ‘નાટ મંડપ‘માં પ્રવેશવા પર કેમ પ્રતિબંધ છે?
આ ર્નિણયને યોગ્ય ઠેરવતા, ASI ના અધિક્ષક પુરાતત્વવિદ્ ડીબી ગડનાયકે જણાવ્યું હતું કે બેદરકારીને કારણે સેલ્ફી કે ચિત્રો લેતી વખતે પ્રવાસીઓ નાટ મંડપ પરથી પડી જવાની અનેક ઘટનાઓ બાદ આ પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો હતો, જેના પરિણામે ગંભીર ઇજાઓ થઈ હતી.
તેથી તેમણે વધુમાં નોંધ્યું હતું કે કેટલાક મુલાકાતીઓ સ્મારકની પથ્થરની સપાટીને સ્પર્શ કરતા અને ખંજવાળતા જાેવા મળ્યા હતા, જેના કારણે પ્રાચીન માળખાને નુકસાન થયું હતું. “તેથી, સ્મારકની જાળવણી અને પ્રવાસીઓની સલામતી માટે, નાટ મંડપમાં મુલાકાતીઓના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે,” ગડનાયકે જણાવ્યું હતું.
આ મંદિર ભારતના વિવિધ ભાગોમાંથી અને વિદેશીઓમાંથી દરરોજ હજારો પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે.
કોણાર્ક સૂર્ય મંદિર: યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ
કોણાર્ક સૂર્ય મંદિરનું નિર્માણ પૂર્વીય ગંગા રાજવંશના રાજા નરસિંહ દેવ ૈં દ્વારા લગભગ ૧૨૫૦માં કરવામાં આવ્યું હતું. સૂર્ય દેવ સૂર્યને સમર્પિત, તે કલિંગ સ્થાપત્ય અને કલાત્મક શ્રેષ્ઠતાના શિખરને પ્રતિબિંબિત કરે છે. આ મંદિર ૧૦૦ ફૂટ (૩૦ મીટર) ઊંચા રથ જેવું દેખાય છે જેમાં વિશાળ પૈડા અને ઘોડાઓ છે, જે બધા પથ્થરમાંથી કોતરવામાં આવ્યા છે.
કોણાર્ક સૂર્ય મંદિરને ૧૯૮૪માં યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ જાહેર કરવામાં આવ્યું હતું.