યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટના અગાઉના આદેશ મુજબ, યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સે સોમવાર (૧૫ ડિસેમ્બર) થી તમામ H-1B વિઝા અરજદારો અને તેમના આશ્રિત ૐ-૪ વિઝા અરજદારોના સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ્સની તપાસ અને ચકાસણી શરૂ કરી દીધી છે. આ વિસ્તૃત સ્ક્રીનીંગનો ઉદ્દેશ્ય એવા અરજદારોને ઓળખવાનો છે કે જેઓ દેશ માટે “અસ્વીકાર્ય” છે, કારણ કે યુએસ વિઝા એક “વિશેષાધિકાર છે, અધિકાર નથી”, આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે, કારણ કે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના નેતૃત્વ હેઠળના વહીવટીતંત્રે ઇમિગ્રેશન પર કડક કાર્યવાહી ચાલુ રાખી છે.
ૐ-૧મ્ વિઝા વિદેશી કર્મચારીઓને જારી કરવામાં આવે છે અને અમેરિકન કંપનીઓ દ્વારા દેશની બહારના પ્રતિભાઓને નોકરી પર રાખવા માટે તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. નોંધનીય છે કે, આ કાર્યક્રમનો લાભ મેળવનાર સૌથી મોટો જૂથ ભારતીય નાગરિકો છે.
નિયમ લાગુ થાય તે પહેલાં જ, ભારતમાં યુએસ દૂતાવાસે ઘણા વિઝા ઇન્ટરવ્યુ ફરીથી શેડ્યૂલ કર્યા હતા, જેના કારણે ઘણા અરજદારો ફસાયેલા હતા અને તેમની મુસાફરી યોજનાઓને અસર કરી હતી. “તમારી અગાઉ નિર્ધારિત એપોઇન્ટમેન્ટ તારીખે પહોંચવાથી તમને દૂતાવાસ અથવા કોન્સ્યુલેટમાં પ્રવેશ નકારવામાં આવશે,” દૂતાવાસે જણાવ્યું હતું.
દરમિયાન, ઘણા ૐ-૧મ્ અને ૐ-૪ ધારકોએ પણ તેમના વિઝા “વિચારપૂર્વક રદ” થયા હોવાનો અનુભવ કર્યો, ભલે તેઓએ ભૂતકાળમાં કાયદા અમલીકરણ અધિકારીઓ સાથે વાતચીત કરી હોય પરંતુ કોઈ સજા ન મળી હોય, ઇમિગ્રેશન એટર્ની એમિલી ન્યુમેનએ ઠ પર એક પોસ્ટમાં જણાવ્યું હતું. નોંધનીય છે કે, વિઝા રદ કરવું એ સાવધાની તરીકે લેવામાં આવેલું એક કામચલાઉ અને સાવચેતીભર્યું પગલું છે, અને તે વિઝાના કાયમી રદ કરવા સમાન નથી.
આજે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં “અસ્વીકાર્ય” અરજદારોને અલગ કરવા માટે અરજદારો અને તેમના આશ્રિતોની સોશિયલ મીડિયા સ્ક્રીનીંગ શરૂ થઈ રહી છે, તેથી આદેશ શું કહે છે, કોને અસર થશે, અધિકારીઓ કઈ વિગતો શોધી રહ્યા છે અને ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર આવા પગલાં શા માટે લઈ રહ્યું છે તેના પર વિગતવાર નજર અહીં છે.
૩ ડિસેમ્બરના રોજ જારી કરાયેલા આદેશમાં, યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટે જણાવ્યું હતું કે તેનો હેતુ બધા ૐ-૧મ્ વિઝા અરજદારો અને તેમના આશ્રિત ૐ-૪ વિઝા અરજદારો માટે ઓનલાઇન હાજરી સમીક્ષા કરવાની જરૂરિયાતને વિસ્તૃત કરવાનો છે, વિદ્યાર્થીઓ અને એક્સચેન્જ મુલાકાતીઓ સિવાય જે પહેલાથી જ સમીક્ષાને પાત્ર છે.
ચકાસણીને મંજૂરી આપવા માટે, વિભાગે તમામ ૐ-૧મ્ અરજદારો અને તેમના આશ્રિતો (ૐ-૪), તેમજ હ્લ, સ્, અને ત્ન નોન-ઇમિગ્રન્ટ વિઝા અરજદારોને તેમના તમામ સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ્સ પર ગોપનીયતા સેટિંગ્સને “જાહેર” કરવા સૂચના આપી.
“રાજ્ય વિભાગ વિઝા સ્ક્રીનીંગ અને ચકાસણીમાં ઉપલબ્ધ બધી માહિતીનો ઉપયોગ એવા વિઝા અરજદારોને ઓળખવા માટે કરે છે જેઓ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પ્રવેશ કરી શકતા નથી, જેમાં યુએસ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અથવા જાહેર સલામતી માટે ખતરો ઉભો કરનારા લોકોનો પણ સમાવેશ થાય છે,” આદેશમાં જણાવાયું છે.
પ્રક્રિયાને વાજબી ઠેરવતા, વિભાગે કહ્યું કે “યુએસ વિઝા એક વિશેષાધિકાર છે, અધિકાર નથી” અને દરેક વિઝા ર્નિણય “રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા ર્નિણય” છે.
શા માટે ભારતીયો સૌથી વધુ પ્રભાવિત થશે
સોશિયલ મીડિયા સ્ક્રીનીંગ અને ચકાસણી પ્રક્રિયા બધા ૐ-૧મ્ અરજદારો અને તેમના આશ્રિતોને લાગુ પડે છે. નોંધનીય છે કે, ૐ-૧મ્ વિઝા ધારકોમાં ભારતીયોનો સૌથી મોટો હિસ્સો છે.
આ આદેશથી, ભારતીયોને સૌથી વધુ અસર થવાની ધારણા છે, કારણ કે તેઓ તમામ ૐ-૧મ્ વિઝાના ૭૦ ટકાથી વધુ હિસ્સો ધરાવે છે, મીડિયા સ્ત્રોતો દ્વારા અગાઉના અહેવાલો દ્વારા ટાંકવામાં આવેલા યુએસ વહીવટીતંત્રના ડેટા મુજબ. ત્યારબાદ ચીની નાગરિકોનો નંબર આવે છે, જે ૐ-૧મ્ વિઝા ધારકોમાં લગભગ ૧૧ થી ૧૨ ટકા હિસ્સો ધરાવે છે.
ઉલ્લેખનીય છે કે, યુએસમાં લગભગ ૩૦૦,૦૦૦ ભારતીય કામદારો ૐ-૧મ્ વિઝા ધરાવે છે અને તેઓ મોટાભાગે ટેકનોલોજી અને સેવા ઉદ્યોગોમાં રોકાયેલા છે.
ઇમિગ્રેશન એટર્ની એલેન ફ્રીમેને, ભારતમાં યુએસ કોન્સ્યુલેટ્સે ૐ-૧મ્ વિઝા એપોઇન્ટમેન્ટ ફરીથી શેડ્યૂલ કરી છે તે ટાંકીને કહ્યું હતું કે ૐ-૧મ્ કામદારો ભારતમાં અટવાયેલા હોવાથી તેમની નોકરી ગુમાવી શકે છે.
“આપણે નોકરીદાતાઓને વિનંતી કરવી પડશે કે તેઓ કાં તો ભારતમાંથી કામ કરવા દે અથવા ૫ મહિના સુધી ગેરહાજરીની લાંબી રજા લે. આ આર્થિક વાતાવરણ અને ડિલિવરેબલ દબાણમાં, ઘણા નોકરીદાતાઓ રાહ જાેઈ શકશે નહીં,” તેણીએ લિંક્ડઇન પર લખ્યું.
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર સોશિયલ મીડિયાની તપાસ કેમ કરી રહ્યું છે? શું તપાસી શકાય?
અરજદારોને તેમના સોશિયલ મીડિયા એકાઉન્ટ્સ “સાર્વજનિક” કરવા માટે કહેતી વખતે, યુએસ સ્ટેટ ડિપાર્ટમેન્ટે કહ્યું કે સ્ક્રીનીંગ અને ચકાસણી એવા અરજદારોને ઓળખવા માટે કરવામાં આવશે જેઓ યુએસ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા અથવા જાહેર સલામતી માટે “ખતરો” ઉભો કરે છે.
“યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સે વિઝા જારી કરવાની પ્રક્રિયા દરમિયાન સતર્ક રહેવું જાેઈએ જેથી ખાતરી કરી શકાય કે યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં પ્રવેશ માટે અરજી કરનારાઓનો ઇરાદો અમેરિકનો અને આપણા રાષ્ટ્રીય હિતોને નુકસાન પહોંચાડવાનો નથી,” આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે.
વિભાગે એમ પણ કહ્યું કે તે પુષ્ટિ કરશે કે બધા અરજદારો માંગવામાં આવેલા વિઝા માટે તેમની લાયકાત વિશ્વસનીય રીતે સ્થાપિત કરે છે, જેમાં તેઓ તેમના પ્રવેશની શરતો સાથે સુસંગત પ્રવૃત્તિઓમાં જાેડાવાનો ઇરાદો ધરાવે છે.
તાજેતરના આદેશને સોશિયલ મીડિયા પર વપરાશકર્તાઓ તરફથી ભારે પ્રતિક્રિયા મળી છે, જેઓ ચેતવણી આપે છે કે તે તેમના ડિજિટલ અધિકારોને નુકસાન પહોંચાડવા તરફ આગળ વધે છે.
શું તપાસી શકાય?
સ્ક્રીનીંગ અને ચકાસણી પ્રક્રિયા દરમિયાન બરાબર શું તપાસવામાં આવશે તે સ્પષ્ટ નથી. જાેકે, વિદ્યાર્થી વિઝા નીતિના ભાગ રૂપે સોશિયલ મીડિયા ઇતિહાસ સબમિશન અંગે રાજ્ય વિભાગના એક વરિષ્ઠ અધિકારીને ટાંકીને એક મીડિયા અહેવાલમાં કેટલીક માહિતી આપવામાં આવી છે.
વધુમાં અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે તેમને એવા લોકોની ઓળખ કરવાનો નિર્દેશ આપવામાં આવ્યો છે જેઓ “નિયુક્ત વિદેશી આતંકવાદીઓ અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા માટેના અન્ય જાેખમોની હિમાયત કરે છે, મદદ કરે છે અથવા સમર્થન આપે છે; અથવા જેઓ ગેરકાયદેસર રીતે યહૂદી વિરોધી ઉત્પીડન અથવા હિંસા કરે છે”. આ પ્રક્રિયા શું પ્રાપ્ત કરવા માંગે છે તેનો ખ્યાલ આપે છે.