ગુજરાત હાઈકોર્ટે જણાવ્યું છે કે, BNSS અથવા ગુજરાત પોલીસ અધિનિયમ હેઠળ જાહેર મેળાવડાને પ્રતિબંધિત કરતી સૂચનાઓનો વ્યાપક પ્રચાર જનતાના જ્ઞાન માટે થવો જાેઈએ કારણ કે ફક્ત તેમને સત્તાવાર ગેઝેટમાં પ્રકાશિત કરવા પૂરતા નથી.
જસ્ટિસ એમ. આર. મેંગડેએ ગુરુવારે આ અંગેનો નિર્દેશ આપ્યો હતો, જેમાં ફોજદારી કાર્યવાહી સંહિતાની કલમ ૧૪૪ હેઠળ જારી કરાયેલી સૂચનાઓને રદ કરવામાં આવી હતી, જેમાં ૨૦૧૯ માં નાગરિકતા કાયદાનો વિરોધ કરી રહેલા કેટલાક લોકો સામે ગુનો નોંધવામાં આવ્યો હતો.
હાલમાં, અધિકારીઓ દ્વારા જારી કરાયેલી સૂચનાઓ નાગરિકોના મૂળભૂત અધિકારોનું ઉલ્લંઘન કરે છે, એમ હાઈકોર્ટે જણાવ્યું હતું.
CrPC ની કલમ ૧૪૪ એ અધિકારીઓને ચોક્કસ કિસ્સાઓમાં જાહેર સ્થળોએ ચાર કે તેથી વધુ વ્યક્તિઓના ભેગા થવા પર પ્રતિબંધ મૂકવાના તાત્કાલિક આદેશો જારી કરવાની સત્તા આપી હતી. CrPC ને બદલનાર ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતાની કલમ ૧૬૩ માં સમાન જાેગવાઈ છે.
અરજદારોએ કલમ ૧૪૪ હેઠળ જાહેરનામું જારી કરવા તેમજ અમદાવાદમાં વિરોધ માટે તેમની સામે નોંધાયેલા કેસને પડકાર્યો હતો.
અરજીમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે સૂચનાઓનો પૂરતો પ્રચાર કરવામાં આવ્યો ન હતો, અને તેથી, તેઓ પ્રતિબંધાત્મક આદેશથી વાકેફ ન હતા.
“હાલના યુગમાં, ફક્ત સત્તાવાર ગેઝેટમાં આવી સૂચનાઓ અથવા આદેશોનું પ્રકાશન પૂરતું નથી….મોટાભાગે જનતાને આવા સત્તાવાર ગેઝેટ સુધી પહોંચ નથી. આ યુગમાં, જ્યાં સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ સહિત જનસંચારના અનેક માધ્યમો ઉપલબ્ધ છે, ત્યાં પ્રતિવાદી અધિકારીઓ પર આવા માધ્યમોનો ઉપયોગ કરીને આવી સૂચનાઓ/આદેશો પ્રકાશિત કરવાની ફરજ છે,” હાઇકોર્ટે જણાવ્યું હતું.
અધિકારીઓએ “આવી સત્તાઓનો ઉપયોગ કરવા માટે જરૂરી પ્રક્રિયાગત પાસાઓ અને અંતર્ગત સલામતીનું પાલન કરવામાં યોગ્ય કાળજી લેવી જાેઈએ, અને આ જાેગવાઈઓ હેઠળ જારી કરાયેલી સૂચનાઓ/આદેશોને સોશિયલ મીડિયા પર વ્યાપક પ્રચાર આપવામાં આવે,” હાઇકોર્ટે નિર્દેશ આપ્યો હતો.
અરજદારોએ એ પણ નિર્દેશ કર્યો હતો કે આવા આદેશો વારંવાર જારી કરવામાં આવ્યા હતા, જે ચૂંટાયેલી સરકાર સામે શાંતિપૂર્ણ રીતે વિરોધ પ્રદર્શન કરવાના તેમના મૂળભૂત અધિકાર પર કાપ મૂકવા સમાન છે.
તેમણે જણાવ્યું હતું કે, અધિકારીઓએ ૨૦૧૬ થી ૨૦૧૯ દરમિયાન કલમ ૧૪૪ હેઠળ વારંવાર સૂચનાઓનો ઉપયોગ કરીને અમદાવાદ શહેરમાં કોઈપણ જગ્યાએ ચાર કે તેથી વધુ લોકોના જૂથમાં ભેગા થવાથી લોકોને રોકવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.
અરજદારોએ જણાવ્યું હતું કે, કેટલાક કિસ્સાઓમાં, કલમ ૧૪૪ હેઠળની સૂચના ફક્ત બે મહિના માટે માન્ય હોવાની જાેગવાઈઓને અવગણવા માટે અગાઉની સૂચના અમલમાં હોવા છતાં પણ સૂચના જારી કરવામાં આવી હતી.
તાજેતરના ભૂતકાળમાં ઝ્રિઁઝ્ર ની કલમ ૧૪૪ હેઠળ સૂચના જારી કરવાની પ્રથા બંધ કરવામાં આવી હતી, પરંતુ ગુજરાત પોલીસ અધિનિયમની કલમ ૩૭ હેઠળ સમાન આદેશો જારી કરવામાં આવી રહ્યા હતા, તેમણે દલીલ કરી હતી.
વધુમાં, આ સત્તાઓનો ઉપયોગ કરતા પહેલા, અધિકારીઓએ તે વ્યક્તિઓને નોટિસ જારી કરવાની જરૂર હતી જેમની સામે આવો આદેશ જારી કરવાનો પ્રસ્તાવ હતો. અરજદારોએ દાવો કર્યો હતો કે તેમના કેસમાં આવું કરવામાં આવ્યું ન હતું.
આ સૂચનાઓ અભિપ્રાય અથવા ફરિયાદની કાયદેસર અભિવ્યક્તિને દબાવી દે છે અને મૂળભૂત અધિકારોમાં ઘટાડો કરે છે, તેમણે દલીલ કરી હતી.